Kendini sabote etme davranışı insanların zaman zaman çeşitli durumlara karşı geliştirdiği bir tepkidir. Ancak bunun nedenlerini anlamak için kendini sabotaj nedir, self sabotaj neden olur gibi konulara odaklanmak gerekir. Bu yazımızda kendini sabotaj kavramı ile birlikte kendinizi sabote edip etmediğinizin işaretlerine odaklanacağız. Sabotajın belki de en tehlikelisi kendini sabote etme davranışı hakkında detaylı bilgi edinmek için yazımızı okumaya devam ediniz…
Kendini Sabotaj Nedir? Self Sabotaj Ne Demek?
Self sabotaj veya tam Türkçesiyle kendini sabotaj, bireyin olası bir başarısızlığa karşı benliğini koruma altına alma maksadıyla bahaneler ürettiği bir savunma mekanizmasıdır. Başka bir deyişle kendini sabote davranışı kendini baltalama anlamına gelir. Kendini sabotaj nedir anlamak için ne şartlarda ortaya çıktığını anlamak gerekir. İnsanlarda, benlik saygısı denilen bireyin ne olduğu ile ne olmak istediği arasındaki farka odaklanan içsel bir mekanizma mevcuttur. İnsanlar benlik saygısını korumak, ideal benliğinin o kadar da uzaklarda olmadığını düşünmek için kendini sabote etme yoluna gidebilir.
Kendini Sabote Etmek Ne Demek?
Kendini sabote etmek, insanlarda görülen ve kişinin kendi önüne çeşitli engeller çıkarması anlamına gelen bir eylem biçimidir. İnsanlar kendini sabote ederken kendi önüne gerçek ya da hayali engeller çıkarır.
Kendini Sabotaj Çeşitleri
Kendini sabotaj nedir yukarıda açıkladık. O halde kendini sabote etmenin türlerine değinelim. Bireylerin kendini sabotaj davranışı çeşitli şekillerde ortaya çıkar. Bunlar davranışsal ve sözel olmak üzere iki çeşittir. Bazı insanlarda ortaya çıkan self sabotaj stratejileri davranışa dayalı ya da bahaneler gibi sözel biçimlerde vuku bulur. Kendini sabotaj türleri konusunu yazımızın bir sonraki bölümünde aydınlatacağız.
Davranışsal Kendini Sabotaj Nedir? Kendini Sabote Davranışları Nelerdir?
Davranışsal kendini sabotaj, kişinin başarıya ulaşmadan veya performansının değerlendirilmesinden önce kendisi için sorun yaratacak durumları yaratmasıdır. Başka bir deyişle, birey davranışlarıyla kendine engeller yaratır. Bireyin başarısızlığı dışsallaştırdığı bir durum yaratacağı davranışlar, onun benlik saygısını koruma amacı taşır. Öte yandan bununla birlikte birey olumsuz değerlendirmelerden kaçabileceğini düşünür.
Kendini Sabote Davranışları
- Alkol almak
- İlaç almak
- Yetersiz çalışma
- Düşük çaba harcama
- Çalışırken yeteneğini ortaya koyamayacağı ortam seçimi
- Sürekli erteleme
- Önüne çıkan fırsatları reddetme ya da göz ardı etme
- Görevle ilgisi olmayan aktivitelere karşı ilgi
Sözel Kendini Sabotaj Nedir? Bahanelere Sığınarak Kendini Sabote Etme Davranışı
Sözel kendini sabotaj, bireyin içinde bulunduğu durumun olumsuz olmasını bahane ettiği bir self sabotaj biçimidir. Ancak sözel kendini sabotaj, bireyin içsel yaşadığı duyguları öne sürmesi de olabilir. Bunu anlamak için kendini sabote etmenin sözel versiyonunu örneklendirmek daha yerinde olacaktır. Örneğin sevgilisinden ayrılan birisi sınav öncesinde “zaten sevgilimden ayrıldım” bahanesiyle dolduruyorsa bu sözel bir self sabotaj olmaktadır. Öte yandan kendini sabotaj türleri arasında sözel self sabotaj için öne sürülen bahaneler şu şekildedir:
- Sosyal kaygı
- Depresyon
- Travmatik deneyimler
- Hasta olmak
- Kendini kötü hissetme
İnsanlar Neden Kendini Sabote Eder?
Kendini sabote etme eyleminin birçok sebebi olabileceği gibi genellikle kendini sabotaj, bireyin başarısızlığı dışsallaştırması ve başarıyı içselleştirmesi anlamına gelir. Başka bir deyişle kendini sabote etme davranışında bulunan kişiler başarısızlığın dışarıdan kaynaklandığı ancak olası bir başarıda başarıyı kendine atfetmesini mümkün kılar. Bununla birlikte kendini sabote davranışı ile birtakım değişkenler arasında pozitif korelasyon vardır. İnsanların kendini sabote etme davranışıyla ilişkili olabilecek durumlar aşağıdaki gibidir:
- Düşük özsaygı
- Depresyon
- Anksiyete
- Sosyal anksiyete
- Bağımsızlık duygusunun düşük olması
- Düşük akademik başarı
- Yetersiz performans
- Mükemmeliyetçilik
Özetle kendini sabotaj nedir toparlayacak olursak, bireylerin gelecekteki performansına karşı kararsızlık ve çoğu zaman belirsizlik yaşaması durumunda kendini olumsuz sonuçtan korumaya karşı bir tür engeller yaratma biçimidir. Bunun hayatta insanın önüne çıkan engellerden en büyük farkı kişinin durumları kendi yaratıyor oluşudur.
