Anoreksiya nervoza, toplumda genel olarak manken hastalığı veya zayıflama hastalığı olarak bilinen; bireylerin beden algısı ile ilişkili yeme bozukluğudur. Kadınlarda erkeklere kıyasla kat kat daha fazla görülen bu rahatsızlık genel olarak ideal kilonun altında olmayla ilişkilidir. Genel olarak stresli bir yaşam olayını takiben gelişen anoreksiya nervozaya depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, panik bozukluk, fobiler ve alkol madde kullanım bozuklukları eşlik eder. Özetle bu rahatsızlıkta kişiler ihtiyacının altında besin alımı sebebiyle kilo verir ve kilo alma korkusu gibi durumlar yaşar.
Anoreksiya nervoza nedir, türleri nelerdir?
Anoreksiya nervoza; gereksinimlerden daha düşük enerji alımı tutumu ve kişilerin yaş, cinsiyet veya gelişimsel dönem içerisinde olması gereken kilodan çok daha düşük ağırlıkta olduğu bir yeme bozukluğu olarak geçer. Genel olarak bu kişiler bedenleriyle aşırı ilgilenir ve kilo almaktan korkar. Öyle ki anoreksik kişilerde kilo almaktan ve şişmanlamaktan korkma kaynaklı olarak kilo almayı güçleştirecek eylemlere girişim yaygındır. Öte yandan anoreksiya, çeşitli fizyolojik sonuçlara da sebep olur. Diğer bir deyişle anoreksiya nervoza bireylerin psikolojik sağlığı kadar fiziksel sağlığını da tehdit eden bir rahatsızlıktur. Bundan dolayı teşhisi ve tedavisi oldukça mühimdir.
Anoreksiya nervoza türleri
Anoreksiya nervoza 2 türde ortaya çıkar. Bunlar;
- Kısıtlayıcı Tür
- Tıkınırcasına yeme/çıkarma türü
Kısıtlayıcı tür, son 3 ay içerisinde besin alımının kısıtlandığı ancak kilo vermek için ek girişimlerin olmadığı bir anoreksiya nervoza türüdür. Başka bir deyişle diyet veya sporla aşırı uğraş sonucu kilo verme durumu mevcuttur. Öte yandan tıkınırcasına yeme ve çıkarma alt türünde anoreksik kişilerin yemek yedikten sonra pişman olup kendini kusturması veya telafi edici uygulamalara girişmesi yaygındır.
Anoreksiya nervoza yemek yedikten sonra kusma hastalığı mıdır?
Yemek yedikten sonra kusma hastalığı literatürde bulimia nervoza olarak geçse de bazı anoreksik vakalarda tıkınırcasına yeme çıkarma alt türü mevcuttur. Dolayısıyla bulimia nervoza vakalarındaki benzer bir örüntü takip eder.
Anoreksiya bulimia farkı nedir?
Anoreksik ve bulimik vakalar belirtiler bakımından birbiriyle benzer. Öyle ki anoreksik vakaların neredeyse %50’sinde bulimik belirtiler mevcuttur. Genel olarak anoreksiya nervoza tıkınırcasına yeme alt türü ile bulimia nervosa vakalarını birbirinden ayıran verilen kilo olmaktadır. Anoreksik vakalar olması gerektiğinin altında kilolarda olmasına karşın bulimiklerde belirgin kilo verme durumu genel olarak görülmez veya vücut ağırlıkları sabit kalır. Özetle anoreksiya ve bulimia arasındaki temel fark kilo alma ve vermeyle alakalıdır. Anoreksiklerde kilo kaybı olurken, bulimiklerde kilo kaybı nadiren görülür veya hiç görülmez.
Anoreksiya nervoza belirtileri nelerdir?
Anoreksiya nervoza Türkçesi duygusal nedenlerle iştah kaybı anlamına gelir. Buradan da anlayacağınız üzere anoreksiya nervoza belirtileri, kişilerin psikolojik problemler kaynaklı iştah kaybı yaşaması veya besin alımını kasıtlı olarak durdurmasını içerir. Belirtiler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Sağlıklı beden ağırlığına ulaşmayı engelleyen davranışlarda bulunma
- Kilo almaya veya şişmanlamaya karşı normal dışı korku geliştirme
- Gerçekçi olmayan beden algısı
Anoreksiya nervoza dsm 5 tanı kriterleri
Anoreksiya nervoza dsm 5 tanı kriterleri; kişilerin gereksinimlerinden (yaş, boy, cinsiyet veya gelişimsel dönem) daha az besin alımı sonucu ağırlığının düşmesi, kilo alma korkusu ve bedene gereğinden fazla önem atfetmek gibi belirtilere odaklanır. Bu kriterler ışığında kişinin anoreksiya nervosa olup olmadığının tanısı konulur ve anoreksiya nervoza tedavi süreci başlar.
