Beden algısı bozukluğu kişinin beden imajında bozulmalar olduğunu ifade eden bir psikolojik problemdir. Biraz daha açmak gerekirse, beden algı bozukluğu kişilerin vücudunda kusur olduğunu düşünmesi, başkaları tarafından nasıl algılanıyor olurlarsa olsunlar kendilerini “çirkin” sandıkları, vücudun bir bölümüne fazlaca odaklanarak kusur aradıkları bir psikolojik bozukluktur. Bedenini değerlendirmeyle ilgili sorun yaşayan kişiler gün içinde kendi bedenleri üzerine epey uzun süre kafa patlatır. Beden algısı bozukluğunun temel sebebi kişideki olumsuz beden algısı olmaktadır. Bununla birlikte kişi vücuduna dair takıntılar geliştirir ve bu kusurları yok etmek için telafi edici eylemlere başvurur.
Beden Algısı Nedir? Olumlu Beden Algısı ile Olumsuz Beden Algısı Arasındaki Farklar Nelerdir?
Beden algısı, en basit tanımıyla kişinin bedenini nasıl değerlendirdiğini ifade eder. İnsanların bedenine dair düşüncelerini olumlu ve olumsuz olarak ikiye ayırabiliriz. Olumlu beden algısına sahip kişiler kendiyle barışık, kendini olduğu gibi kabul eden yani bedeninden memnun kişilerdir. Olumsuz beden algısı ise kişinin vücudunda kusur bulması ve vücudundaki kusurları gidermek için telafi edici yollar aradığı bir problemdir. Olumsuz beden algısına sahip kişiler görünüşleriyle ilgili takıntılara sahiptirler. Bu da beden algısı bozukluğu problemini akıllara getirir.
Örneğin ideal kilosunda olan birinin kendini olduğundan fazla kiloda görmesi olumsuz beden algısıdır. Elbette beden algı bozukluğu deyince doğrudan kusursuz görünüme sahip kişilerin kendilerini kusurlu görmeleri akıllara gelmemelidir. Öyle ki araştırmalara göre bedensel algı bozukluğu yaşayan kişiler fiziksel özelliklerini genel anlamda doğru biçimde değerlendirir. Ancak burada detaylara takılma ve sürekli olarak kendi vücudu üzerine düşünme mevcuttur. Bu sebeple beden algısı bozukluğu için obsesyon demek mümkündür. Nitekim DSM V’te Beden Algısı Bozukluğu Obsesif Kompulsif Bozukluklar başlığı altında yer alır.
Bedensel Algı Bozukluğu Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar? Beden Algısı Bozukluğu Neden Olur?
Beden algısı bozukluğu insanlar tarafından çekici bulunan vücut noktalarına daha fazla dikkat etmeyle karakterizedir. Kişinin beden imgesi, benlik saygısıyla ilişkili olmaktadır. Öte yandan bireylerin vücutlarını bir bütün olarak değil de detaylara takılarak incelemesi bu problemin sebeplerinden biridir. Birinin sürekli olarak bedenin bir noktasını incelemesi orada kusur bulmasını kolaylaştırır. Örneğin sürekli olarak yüzünü inceleyen biri cildinde kimsenin fark etmeyeceği sivilce izleri görebilir.
Günümüzde sosyal medyada gördüğümüz bedenler bizlere mükemmel beden düşüncesini aşılıyor. İnternette gördüğümüz vücutları gördüğümüzde onların mükemmel kendimizin kusurlu olduğunu düşünmemiz ve buna kafa yormamız bizlere zarar veriyor. Başka bir deyişle içinde yaşadığımız çağ beden algısı bozukluğunu ortaya çıkaran etkenlerden biridir. Bununla birlikte bireylerin yaşadığı kültürlere göre güzellik standartları değişkenlik gösteriyor.
Beden Algı Bozukluğu Belirtileri
- Kişinin vücudun bir veya birden fazla noktasında algıladığı kusurlarıyla ilgili obsesyonlarının olması.
- Kişinin sürekli olarak kendine göre kusur gördüğü noktalara kafa patlatması.
- Vücudun beğenilmeyen noktalarını düzeltmekle ilgili fiziksel aktivite uğraşında bulunma.
- Vücudunu başka insanların vücutlarıyla kıyaslamal.
- Algılanan kusurları kapatmak için çeşitli yollara başvurmak.
Beden algısı bozukluğu belirtileri kişinin takıntılarının sadece kilo ve vücut yağıyla ilgili endişeleriyle sınırlı olmaması gerektiğini belirtir. Olumlu beden imajına sahip bireyler vücutlarını kabul eder. Ancak olumsuz beden imajı geliştiren kişiler vücudunu sürekli olarak inceler ve yeni kusur arama çabasına girişir. Öte yandan kişinin vücudunda gördüğü kusurları kamufle etmek için sürekli aynaya bakması, özel bakımlar yapması, egzersiz yapması gibi fiziksel uğraşlar da olabilir.
Beden Algı Bozukluğu Tedavisi
Beden algı bozukluğu tedavisi antidepresanlar ve psikoterapiyi içerir. Elbette rahatsızlığın şiddetine göre kişiye özel planlama gerekir. Araştırmalara göre bedenleriyle ilgili algı bozukluğu olan kişilerde antidepresanların tedaviye yanıt verme oranı %70’e kadar çıkmaktadır. İlaçla tedavi dışında kullanılan bir diğer tedavi yöntemi ise Tepki Engellemeli Maruz Bırakma terapisidir.
Öte yandan içinde bulunduğumuz çağda sosyal medyanın bize dayattığı aslında pek de gerçekçi temellere dayanmayan vücutları pek kafaya takmamak ideal olmaktadır. Ancak kişide beden algısı bozukluğu teşhisi varsa doğal olarak bu “kafaya takma” tavsiyelerinin işe yaramayacağı aşikardır. Bu nedenle eğer beden imajınıza dair bozulmalar olduğunu kabul ediyor veya bir yakınınızda olduğunu gözlemliyorsanız muhakkak profesyonel yardım için harekete geçiniz.
Eğer Beden Algısı Bozukluğu Nedir yazımızı beğendiyseniz Depresyon Neden Olur konusuna değindiğimiz yazımıza da göz atabilirsiniz.
