İSTANBUL – Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in iktisattaki ‘sıkılaştırma’ siyasetleri, fakirlerin ömürlerini zorlaştırdı. Krediye erişimdeki zorluk, faizin artırılması ve yüksek enflasyon nedeniyle fiyatlı çalışan ve emeklilerde AK Parti hükümetine reaksiyon mevcut. Minimum fiyatın 17 bin, en düşük emekli aylığının 10 bin lira olduğu Türkiye’de bu atmosferde lokal seçime gidecek.
İstanbul Planlama Ajansı’na nazaran seçimin en çok merak edilen kenti olan İstanbul’da yaşamanın maliyeti 55 bin lirayı aştı. Hem AK Parti’nin adayı Murat Kurum hem de CHP’nin adayı Ekrem İmamoğlu’nun vaatleri ortasında günlük hayat maliyetlerini azaltmaya yönelik adımlar atılacağına yönelik sözler mevcut. Pekala, iktisattaki gidişat sandığa nasıl yansıyacak? Sorunun yanıtına ait saha Avrasya Araştırma Genel Müdürü Kemal Özkiraz ve Siyaset Bilimci Pınar Uyan Semerci ile konuştuk.
İTTİFAKLAR DAĞILSA DA ‘KÖTÜ EKONOMİ’ CHP’YE YARIYOR
Seçmen davranışını etkileyen pek çok başlık var. En değerli başlıklardan biri ise iktisat. Dar gelirlilerin giderek fakirleştiği Türkiye’de iktidar partisinin iktisat siyasetlerinin sandığa nasıl yansıyacağı merak konusu. Kamuoyu araştırmacısı Kemal Özkiraz, bu seçimde iktisadın ‘belirleyici’ olacağını gözlediklerini söyledi. Bilhassa bordrolu ve emeklilerin iktidar partisine reaksiyonlu olduğunu anlatan Özkiraz, reaksiyonun seçmeni nereye sevk ettiğine ait şöyle konuştu:
“CHP ve ÂLÂ Parti ittifakının bittiği, DEM’in aday çıkardığı halde CHP elindeki kentleri koruyabiliyor durumda görünüyor. Çabucak çabucak tüm firmaların anketlerine de yansıyor. Medyada konuşulan da bu. Alanda da sahiden görünen bir şey var, dar gelirli milliyetçi muhafazakar seçmenin sandığa gitmeme eğilimi mevcut. Seçmen aslında muhalefetten de şikayetçi. Fakat iktisat o kadar makûs noktadaki, seçim sonuçları yeniden CHP’nin daha fazla büyükşehir kazanma ihtimalini güçlendiriyor.”
‘SİYASETTEN KOPUŞ VAR’
Adayların kendi misyon ve yetkisinde olmamasına karşın iktisatla ilgili vaatlerinin olduğuna değinen Özkiraz, seçmenin ekonomik vaatlerle ilgilendiğini belirtti: “Emekliler birçok yerde belediyenin eline bakar hale geldi. Bunun dışında Mehmet Şimşek siyaseti denilen şey var; sıkılaştırma. Krediye erişimde zorluk, faizin artması vs. üzere nedenlerden ötürü iş dünyası ve esnaf da güç durumda. Bir kısım seçmen sandığa gitmeyecek, bir kısım seçmen iktidara reaksiyon olarak oyunu değiştirecek ya da iktidara yakın partilere oy verecek. Siyasetten bir kopuş var. CHP’ye ÂLÂ Parti’ye oy verecek olanlar da onun daha güzel olduğuna inanarak oy vermiyor. Bu seçim herkes için kerhen seçimi. Muhalefet için de geçerli iktidar için de.”
Kemal Özkiraz‘İMAMOĞLU’NUN RAHAT KAZANACAĞI GÖRÜLÜYOR’
Özkiraz, son olarak sonucu en çok merak edilen İstanbul için kendi yaptıkları anketlerde görünen tabloyu şu tabirlerle anlattı:
“İstanbul’da Ekrem İmamoğlu’nun rahat kazanacağı görülüyor. Bizim anketimize nazaran İmamoğlu 47,5 civarında. AKP seçmeninin bir kısmı sandığa gitmek istemiyor. MHP seçmeni pusulada partisinin olmaması nedeniyle öbür partilere gidebilir. Bir de Yine Refah gerçeği var, onlar da önemli oranda sandığı etkiliyor. CHP’de mevcut idaresi beğenmeyenler bile Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş’ı beğeniyor. Oy vermeme eğilimi olanlar da AKP kazanmasın diye oy vermeye gidecek.”
‘PARTİZANLIK FARKLI CEVAPLAR ÜRETEBİLİR’
Siyaset Bilimci Pınar Uyan Semerci de iktisadın günlük hayata olan tesirlerinin seçmeni etkileyen en temel başlıklardan biri olduğunu söz etti. Semerci, “Oy verme davranışlarına dair çalışmalara baktığımızda da bu noktanın en başta gelen açıklamalardan biri olduğunu görüyoruz” diyerek, iktisadın kötüleştiği durumlarda iktidar partisinin oy kaybettiğini, yeterli olduğu durumlarda da arttığını söyledi.
Sunulan hizmetlerin direkt ya da dolaylı da olsa iktisada tesir ettiğini ve bunun da belirleyici olabileceğini kelamlarına ekleyen Semerci, şöyle devam etti: “Yerelde sunulan kütüphane, kreş üzere birçok imkan tercihleri belirleyebilir. Bu noktada Türkiye’nin içinde bulunduğu kutuplaşmış siyasetin tüm bu belirttiğimiz noktaları aşan ve seçmen davranışı açısından da birden fazla seçmenin aslında bir seçim yapmadan, kendi kimliği haline gelmiş parti aidiyetleri ile seçim yapacağını söylemek mümkün. Son seçimde de olduğu üzere seçmenlerin büyük bir kısmı adaylar ve adayların siyasetleri, programlarından daha çok içinde bulunulan medya ekosisteminin de tesiri ile oy vereceği adaydan çok, oy vermeyeceği adayın, partinin net olması sebebi ile tercihinin en çok istediği adaydan çok, en fazla istemediği üzerinden belirlenmesi. Tekrar belirtmek gerekir ki ekonomik olarak da içinde yaşanan şartların zorluğu herkes tarafından kabul edilse de bu ekonomik duruma kimin yol açtığı, müsebbibinin kimin olduğu tekrar partizan gözlüklerle bakılarak, içinde bulunulan fanuslarla çok farklı yanıtlanabilir.”
‘YOKSULLUKLA UĞRAŞTA TOPLUMSAL POLİTİKALAR’
Semerci, seçim sonucunu belirleyebilecek kitlenin kararsızlar olduğuna işaret ederek, seçmen davranışının ‘kemikleştiğine’ dikkati çekti: “Bu sebeple de asıl sonucu belirleyen nokta kararsız olan seçmenlerin sandıktaki tercihi. Tekrar bu bağlamda sandıkta kime oy verileceği kadar, sandığa gidip gitmemek de belirleyici olacak. Bilhassa bu partizan aidiyetleri çok güçlü hissetmeyenler için adayların inandırıcılıkları, seçmenlere sundukları projeler ve geleceğe dair yarattıkları umut onları sandığa götürmeye yetecek mi göreceğiz.”
Ekonomik zorlukların oluşma sebepleri, sorumlularının kim olduğu ve buna bağlı olarak da tahlil yolları düşünüldüğünde; çok sayıda seçmen için parti aidiyetlerinin değerli olduğuna değinen Semerci, karşılıkların çoğunlukla partizanlıkla üretildiğini söyledi: “Günlük hayatımızı derinden etkileyen toplumsal siyaset alanları ülkedeki öbür siyasi gündemlerle kıyaslandığında art planda kalabiliyor. Ayrıyeten tekrar belirtmek gerekir ki bu bir lokal seçim, bu mahallî seçimin sonucunda yoksullukla çaba de makro siyasetler açısından hareket alanı daha kısıtlı. Lakin bir açıdan da yoksullukla gayret, yereldeki uygulamalar, günlük yaşamamızla, haklara ve hizmetlere erişimimiz açısından da çok hayati. Halbuki şu an tüm dünyada içinde olduğumuz periyoda ‘çoklu krizler’ devri, çağı deniyor. Bu çoklu, üst üste binen krizler periyodunda alanda gördüğümüz birçok acil muhtaçlığı sürdürülebilir biçimde çözebilmek için toplumsal siyasetler geliştirmek mecburilik.”
‘KAPSAYICI BELEDİYECİLİK’
Böylesi bir devirde kapsayıcı belediyeciliğin kıymetli olduğuna vurgu yapan Siyaset Bilimci Semerci, “Kapsayıcılık çok hayati, bayanlar başta olmak üzere iştiraki arttıracak, farklı gereksinimleri görünür kılacak ‘kapsayıcı bir belediyecilik’. Bu seçim periyodunda yoksullukla uğraşa dair siyasetler belirli ölçüde tabir buldu ancak açıkçası seçmenlere verilen vaatlerin müsabakasından çok daha temel, kapsayıcı bir bakış açısı ile ele alınması seçmenlerin davranışları da farklılaştırabilir” diye konuştu.
