Kafein, çay ve kahve gibi içeceklerde doğal olarak bulunan; kola gibi içeceklere ise eklenen bir merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır. Çayda kafein var mı sorusu günlük yaşamda çay tüketenlerin, çay içtikten sonra uykusuzluk problemi yaşayanların sorduğu bir sorudur. Bilimsel verilere göre çayda değişen miktarlarda kafein mevcuttur. Elbette çay olarak ne içildiği içerdiği kafein miktarını belirleyen ana etkenlerden biridir. Ülkemizde kahvaltıda ve gün içinde Türk çayı olarak bilinen, Doğu Karadeniz bölgesi çayları tüketilir. Bu yazımızda genel olarak çaydaki kafein oranı hakkında bilgiler sunup, sonrasında Türk çayında ne kadar kafein var sorusuna yanıt vereceğiz…
Çayda Kafein Var Mı? Çay ve Kafein İlişkisi Hakkında Merak Edilenler…
Çayda kafein doğal olarak bulunur. Çoğu yetişkin gün içinde bilinçli veya bilinçsiz olarak kafein adı verilen uyarıcıyı alır. Sıklıkla kafein alımı çay ve kahve içerek gerçekleşir. Ülkemizde çay tüketimi günün her saatinde yaygındır. Bununla birlikte akşam çay içmenin uykusuzluk yaptığına dair birtakım inançlar mevcuttur.
Kafein, odaklanmayı ve yorgunluğu alan bir uyarıcıdır. Başka bir deyişle çaydaki kafein kişilerin uyku ve uyanıklık dengesini etkilemektedir. Çoğu zaman çay tüketen kişiler çayda kafein var mı sorusunu sorar. Ancak asıl cevap almak istediklerin doğrudan çayda kafein olup olmadığından ziyade tüketilen çay cinsine göre kafein miktarının ne kadar olduğudur.
Çay ve Kafein
- Çay bitkisi Camellia sinensis olarak geçer. Bu bitki yapraklarında doğal olarak kafein mevcuttur.
- Çayın demlenme süresi içerdiği kafein miktarını belirler. Örneğin piyasada sallama çay olarak bilinen paketli çaylar 3 ila 5 dakika arası demlenme süresine sahiptir. Oysa ki Türk çayı olarak bildiğimiz çaydanlıkta demlenen siyah çayda kafein miktarı daha fazladır.
- Her çayın kendine göre demlenme biçimi vardır. Örneğin siyah çay ve yeşil çay demlemek belirli usüllere göre ilerler. Siyah çayı sıcak suda demlemek ve uzun süre demlendikten sonra tüketmek gibi etkenler siyah çayın kafein miktarının yeşil çaya kıyasla daha yüksek olmasını etkiler.
Çayda Ne Kadar Kafein Var?
Çayda ne kadar kafein olduğunu belirleyen ana etken çayın cinsidir. Bu noktada her demlenen bitkinin çay olmadığını hatırlatmak gerekir. Öyle ki papatya çayının uykusuzluğa iyi geldiğini duymuşsunuzdur. Bu noktada çayda kafein var mı sorusunu soranlar için bir belirsizlik doğacaktır. Ancak bu sorunun cevabı yukarıda da belirttiğimiz Camellia sinensis bitkisinde gizlidir. Başka bir deyişle tüketilen çaydaki kafein, Çaygiller familyasındaki Camellia Sinensis içinde doğal olarak mevcuttur. Ancak çoğu bitki çayında kafein miktarı %0 olmaktadır.
Bir bardak çayda ne kadar kafein var?
Bir bardak çaydaki kafein miktarı çayın cinsine göre farklılaşır. Çaydaki kafein oranı çayın cinsine göre sırasıyla siyah çay, yeşil çay ve beyaz çay olmak üzere farklıdır. Bir bardak Türk çayı demleme süresine göre ortalama 40 ila 80 mg kafein içermektedir. Ortalama bir insanın kafein tüketiminin 300 mg’a kadar olması sağlıklıdır. Bu sınır elbette kişinin bünyesine göre daha az veya fazla olabilir. Ancak günde 5 bardak demlenmiş siyah çay tüketen birinin ortalama 60 mg ile bu sınıra yaklaştığını söylemek mümkündür. Çünkü bahsettiğimiz gibi siyah çayda kafein miktarı daha fazladır.
Yine de çaydaki kafein miktarı kahveye göre daha azdır. Öyle ki bir bardak çaydaki kafein miktarı bir fincan kahvedeki kafein miktarının yarısıdır. Başka bir deyişle çay yerine kahve tüketen kişilerin kafein alımı daha fazla olur. Sonuç olarak çay; siyah, yeşil veya beyaz fark etmeksizin kafein içerir. Bitki çayları ise çay bitkisi içermemesi her birinin sadece demleniyor oluşu sebebiyle çay adını alan içeceklerdir. Dolayısıyla papatya çayı, ıhlamur çayı gibi içeceklerin siyah çay içildiğindeki uyanıklılık durumunu ortaya çıkarmayacağı aşikardır.
