Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran 2023 yıl sonu prestijiyle, Türkiye nüfusu 85 milyon 372 bin 377 kişi iken bunun 22 milyon 206 bin 34’ünü çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfusun %51,3’ünü erkek çocuklar, %48,7’sini kız çocuklar oluşturdu. Birleşmiş Milletler tarifine nazaran 0-17 yaş kümesini içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun %48,5’ini oluştururken bu oran 1990 yılında %41,8 ve 2023 yılında %26,0 oldu.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran çocuk nüfus oranının 2030 yılında %25,6, 2040 yılında %23,3, 2060 yılında %20,4 ve 2080 yılında %19,0 olacağı öngörüldü.
Türkiye’nin çocuk nüfus oranının Avrupa Birliği üye ülkelerinden yüksek olduğu görüldü
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2023 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması %18,0 oldu. AB üye ülkeleri içinde en fazla çocuk nüfus oranına sahip olan ülkelerin sırasıyla, %23,4 ile İrlanda, %21,1 ile Fransa, %20,9 ile İsveç olduğu görüldü. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler ise sırasıyla, %15,1 ile Malta, %15,4 ile İtalya, %15,9 ile Portekiz oldu. Türkiye’nin çocuk nüfus oranının %26,0 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü.
Çocuk nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet Şanlıurfa oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran vilayetlerin toplam nüfusları içindeki çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2023 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan vilayet, %44,4 ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa vilayetini %40,5 ile Şırnak, %38,2 ile Ağrı ve Muş izledi.
Türkiye’de 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranı %43,6 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2023 yılında toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 309 bin 332 oldu. Hanelerin %43,6’sında 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin vilayetlere nazaran dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin %69,0 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin %29,1 ile Tunceli ve Sinop olduğu görüldü.
En az bir çocuk bulunan hanelerin %18,9’unda 0-17 yaş kümesinde bir çocuk, %15,0’ında iki çocuk, %6,3’ünde üç çocuk, %2,1’inde dört çocuk, %1,2’sinde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.
Çocuk nüfusun 2023 yılında %29,6’sının 5-9 yaş kümesinde yer aldığı görüldü
Çocuk nüfus yaş kümesine nazaran incelendiğinde, 2018 yılında çocuk nüfusun %28,3’ünün 0-4 yaş kümesinde, %27,7’sinin 5-9 yaş kümesinde, %27,7’sinin 10-14 yaş kümesinde ve %16,3’ünün 15-17 yaş kümesinde yer aldığı görülürken, 2023 yılında %24,1’inin 0-4 yaş kümesinde, %29,6’sının 5-9 yaş kümesinde, %28,8’inin 10-14 yaş kümesinde ve %17,5’inin 15-17 yaş kümesinde yer aldığı görüldü.
Canlı doğan bebek sayısı 2022 yılında 1 milyon 35 bin 795 oldu
Doğum istatistiklerine nazaran 2022 yılında canlı doğan bebek sayısı, 1 milyon 35 bin 795 oldu. Doğan bebeklerin 531 bin 946’sı erkek, 503 bin 849’u ise kız oldu. Canlı doğan bebeklerin %96,8’ini tekil, %3,1’ini ikiz, %0,1’ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010 yılında %91,6 iken 2022 yılında %97,3 oldu. Beşli karma aşı (DPT+IPV+Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2021 yılında %95,0 iken 2022 yılında %99,5 oldu.
Beklenen ömür müddeti 15 yaşındaki çocuklar için 63,5 yıl oldu
Hayat Tabloları, 2020-2022 sonuçlarına nazaran doğuşta beklenen ömür mühleti, Türkiye geneli için 77,5 yıl, erkekler için 74,8 yıl ve bayanlar için 80,3 yıl oldu.
Türkiye’de 7 yaşına ulaşan bir çocuğun kalan ömür müddetinin ortalama 71,4 yıl, erkek çocuklar için 68,7 yıl ve kız çocuklar için 74,1 yıl olduğu görüldü. Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki çocuklar için bu mühlet 63,5 yıl oldu. Erkek çocuklar için bu mühlet 60,8 yıl iken kız çocuklar için 66,2 yıl oldu. Bu yaş için kız ve erkek çocuklar ortasındaki beklenen ömür müddeti farkının 5,4 yıl olduğu görüldü.
Bebeklere konulan en tanınan erkek ismi Alparslan, kız ismi Asel oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2023 yılında doğan bebeklere konulan en tanınan erkek bebek isimleri, Alparslan, Yusuf ve Göktuğ; en tanınan kız bebek isimleri ise Asel, Zeynep ve Defne oldu. Doğan erkek bebeklerin 8 bin 957’sine Alparslan, 5 bin 538’ine Yusuf, 5 bin 361’ine Göktuğ, kız bebeklerin 8 bin 114’üne Asel, 7 bin 614’üne Zeynep, 6 bin 895’ine ise Defne ismi verildi.
Türkiye’de 2023 yılında 0-17 yaş kümesindeki çocuklarda en çok kullanılan erkek çocuk isimlerinin Yusuf, Mustafa ve Mehmet; kız çocuk isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Yağmur olduğu görüldü.
Çocuk bağımlılık oranı 2023 yılında %31,4 oldu
Toplam yaş bağımlılık oranı, 15-64 yaş kümesinde çalışma çağındaki her 100 kişi başına düşen, 0-14 ile 65 ve üzeri yaş kümesindeki kişi sayısı olarak tanımlanır. ADNKS sonuçlarına nazaran 2023 yılında toplam yaş bağımlılık oranı %46,3 oldu. Yaş kümesi 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş kümesindeki çocuk sayısını tabir eden çocuk bağımlılık oranı ise %31,4 olarak gerçekleşti.
Beş yaşındaki çocukların net okullaşma oranı %85,0 oldu
Milli Eğitim Bakanlığı örgün eğitim istatistiklerine nazaran okul öncesi eğitim düzeyinde beş yaş net okullaşma oranının, 2021/’22 öğretim yılında %81,6 iken 2022/’23 öğretim yılında %85,0 olduğu görüldü. Beş yaş net okullaşma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için %85,2, kız çocuklar için %84,7 oldu.
İlkokul düzeyinde net okullaşma oranı 2022/’23 öğretim yılında %93,8, ortaokul düzeyinde net okullaşma oranı %91,2 ve ortaöğretim düzeyinde net okullaşma oranı %91,7 oldu.
Eğitim kademelerinde okul tamamlama oranları arttı
Ulusal Eğitim İstatistikleri Data Tabanı sonuçlarına nazaran eğitim kademesi ve cinsiyete nazaran okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara nazaran bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2017/’18 eğitim ve öğretim periyodunda %98,4 iken bu oran 2022/’23 eğitim ve öğretim devrinde %98,5 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2017/’18 eğitim ve öğretim periyodunda %90,2 iken bu oran 2022/’23 eğitim ve öğretim devrinde %96,3 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise %65,1’den %80,3’e yükseldi.
Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2022/’23 eğitim ve öğretim devrinde bu oranın erkek çocuklar için %78,8, kız çocuklar için %81,8 olduğu görüldü.
Özel eğitim alan öğrencilerin oranı %2,6 oldu
Milli Eğitim Bakanlığı örgün eğitim istatistiklerine nazaran Türkiye genelinde 2022/’23 eğitim ve öğretim periyodunda örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı 19 milyon 904 bin 679 oldu. Bu öğrencilerin %51,6’sını erkek öğrenciler, %48,4’ünü ise kız öğrenciler oluşturdu.
Özel eğitim gerektiren bireylere (işitme, görme, ortopedik ve hafif seviyede zihinsel engelli) hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş çalışanın bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programlarının uygulandığı özel öğretim kurumlarında örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı ise 507 bin 804 oldu. Özel eğitim alan öğrenciler örgün eğitimdeki öğrencilerin %2,6’sını oluşturdu. Özel örgün eğitime devam eden öğrencilerin %63,3’ünü erkek öğrenciler, %36,7’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.
Yaş kümesi 2-14 olan çocukların en fazla öğrenmede ve yürümede zorluk çektiği görüldü
Türkiye Sıhhat Araştırması 2022 yılı sonuçlarına göre ailelerin beyanları doğrultusunda, 2-14 yaş kümesindeki çocukların %1,5 ile en fazla öğrenmede ve yürümede zorluk çektiği görüldü. Tıpkı yaş kümesindeki çocukların %1,0’ının konuşmada, %0,8’inin görmede, %0,4’ünün ise duymada zorluk çektiği belirtildi.
Üst teneffüs yolu enfeksiyonu çocuklarda en fazla görülen hastalık oldu
Türkiye Sıhhat Araştırması 2022 yılı sonuçlarına nazaran çocuklarda son 6 ay içinde görülen hastalık cinsleri incelendiğinde, 0-6 yaş kümesinde %31,3 ile en çok üst teneffüs yolu enfeksiyonu görüldü. Bunu %29,4 ile ishal, %6,9 ile alt teneffüs yolu enfeksiyonu, %6,7 ile kansızlık izledi.
Yaş kümesi 7-14 olan çocuklarda da %27,1 ile üst teneffüs yolu enfeksiyonu birinci sırada yer aldı. Bunu %19,8 ile ishal, %11,2 ile ağız ve diş sıhhati problemleri, %8,8 ile göz ile ilgili problemler izledi.
Yaş kümesi 15-17 olan çocuklarda işgücüne katılma oranı %22,1 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması 2023 yılı sonuçlarına nazaran 15-17 yaş kümesindeki çocukların işgücüne katılma oranı %22,1 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oranın erkek çocuklar için %32,2 kız çocuklar için %11,5 olduğu görüldü.
Resmi kız çocuk evlilikleri azaldı
Evlenme istatistiklerine nazaran 16-17 yaş kümesinde olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %7,3 iken bu oran 2023 yılında %1,9’a düştü. Öbür taraftan, tıpkı yaş kümesinde olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %0,5 iken bu oran 2023 yılında %0,1 oldu.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 263 bin 757 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2023 yılında 22 milyon 206 bin 34 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 263 bin 757, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 82 bin 291, hem annesi hem de babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 5 bin 461 olduğu görüldü.
Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 9 bin 806 oldu
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının datalarına nazaran 2023 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 14 bin 435 olduğu görüldü. Mevcut esirgeyici aile sayısı 8 bin 164, kollayıcı aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 9 bin 806 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2023 yılında 637 oldu.
Boşanma davaları sonucu, velayeti anneye verilen çocukların oranı %74,9 oldu
Boşanma istatistiklerine nazaran 2023 yılında boşanan çiftlerin sayısı 171 bin 881 oldu. Mutlaklaşan boşanma davaları sonucunda 171 bin 213 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin %74,9’unun anneye, %25,1’inin ise babaya verildiği görüldü.
Çocuklar en fazla dışsal yaralanma ve zehirlenmeler sonucu hayatını kaybetti
Ölüm ve mevt nedeni istatistiklerine nazaran 2022 yılında 1-17 yaş kümesinde en fazla çocuk vefatları, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti. Kelam konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş kümesindeki çocuk sayısı, 2022 yılında bin 275 oldu. Hudut sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 866 çocuk, âlâ huylu ve makûs huylu tümörler nedeniyle 635 çocuk, dolanım sistemi hastalıkları nedeniyle 385 çocuk hayatını kaybetti.
Bebek mevt suratı binde 9,2 oldu
Ölüm ve vefat nedeni istatistiklerine nazaran 2009 yılında bebek vefat suratı binde 13,9 iken 2022 yılında binde 9,2’ye düştü. Bebek mevt suratı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2009-2022 yılları ortasında bebek vefat suratının erkek bebekler için binde 14,6’dan binde 9,9’a, kız bebekler için binde 13,1’den binde 8,4’e düştüğü görüldü.
Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme mümkünlüğünü tabir eden beş yaş altı vefat suratı, 2009 yılında binde 17,7 iken 2022 yılında binde 11,2’ye düştü. Beş yaş altı vefat suratı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2009-2022 yılları ortasında beş yaş altı vefat suratının erkek çocuklar için binde 18,5’ten binde 12,1’e, kız çocuklar için binde 16,8’den binde 10,2’ye düştüğü görüldü.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
