İSTANBUL – Maraş’taki Afşin Elbistan A Termik Santralı’na ek iki ünite açılması için hazırlanan Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) raporu, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı İnceleme Kıymetlendirme Komisyonu’nda 2 Nisan’da görüşülecek. Afşin bölgesinde hali hazırda 4 ünite faaliyette. Hava kirliliğine bağlı akciğer kanseri başta olmak üzere çeşitli sıhhat sıkıntılarıyla tartışmalı olan termik santrale Maraşlılar yansılı.
EN AZ 17 BİN 500 ERKEN ÖLÜM
Yaklaşık 40 yıldır kömürlü termik santralından yakınan Maraşlılar, Afşin-Elbistan bölgesindeki termik santrallere yeni ünitelerin eklenmemesini talep ediyor. Çelikler Holding Afşin Elbistan Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.’ye ilişkin Afşin A kömürlü termik santraline 688 MW kapasiteye sahip 2 ünite daha eklenmesi planlanıyor. Bölgede termik santrallerin tesirine ait yapılan araştırmalarda faaliyete geçildiği günden 2020 yılına kadar en az 17 bin 500 kişinin vefatına neden olunduğu kestirim ediliyor. Uzmanlar bölgedeki kirliliğin izlenmediğini belirterek ‘tehlikenin’ daha fazla olabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıyeten bölgede Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ilişkin hava kalitesi ölçüm istasyonu bulunmuyor. Lakin kirlilik bölgede, gözle seçilebilecek safhaya ulaştı. Santral bacalarından çıkan cüruf (kül) bölgede meyve bahçelerinde ve meskenlerin dış cephelerinde etraf ve halk sıhhatini riske atıyor.
KANSERE NEDEN OLAN PARTİKÜLLER HUDUT BEDELİN ÜSTÜNDE
Öte yandan Elbistan’daki istasyonda ölçülen kirlilik ise epey yüksek derecede. Etraf Bakanlığı’nın resmi datalarına nazaran ince partikül husus (PM2.5) bedellerinin yıllık ortalaması Dünya Sıhhat Örgütü’nün önerdiği hudut kıymetlerin 5 katı kadar (metreküpte 24,64 mikrogram). Kaba partikül unsur (PM10) ise tekrar Dünya Sıhhat Örgütü’nün belirlediği hudut pahanın 3,6 katı. (metreküpte 54 mikrogram). Partikül husus beşerde kanser yapan birinci küme etmenler ortasında sınıflandırılıyor.
KANSER OLAYLARINDAKİ ARTIŞ BAKANLIK VERİLERİNDE
Afşin A Santrali’ne eklenecek iki yeni ünitenin bölgede en az bin 900 erken mevte neden olacağı varsayım ediliyor. Santralin salacağı partikül unsur kirliliğinin ise Karadeniz Bölgesi’ne kadar yayılacağı ihtarları yapılıyor. Sıhhat Bakanlığı’na bağlı Elbistan Sıhhat Küme Başkanlığı’nın kayıtları, Afşin A Santrali’nin açılışını takiben bölgedeki kanser hadiselerinin sekiz kat arttığını ortaya koyuyor.
‘NE KUŞLAR GELİYOR NE AĞAÇLAR MEYVE VERİYOR’
Bölgede yaşayanlar Afşin A santraline ek iki tane daha ünite yapılması için hazırlanan ÇED raporu ile ilgili Nisan 2022’deki Halkın İştirak Toplantısına katılarak bu ek ünitelerin yapılmasıyla ilgili meseleleri ve buna karşı olduğunu iletmişti. Afşin – Elbistan Hayatı ve Doğayı Muhafaza Platformu’ndan Mehmet Dalkanat şöyle konuştu:
‘‘Elbistan’da kanser olmayan mesken yok. Üstelik ne göçmen kuşlar geliyor buraya ne 5 bin yıllık asmalar üzüm veriyor. Artık zelzeleyle birlikte insanımız da göç etmek zorunda kaldı. Sarsıntı sonrası iki termik santral durunca biz on yıllardır birinci kere pak bir havada baharın kokusunu alabilmiştik. Elbistan Ovası, Türkiye’nin dördüncü büyük ovası ve birinci sınıf tarım topraklarından oluşuyor. Biz kömüre mahkum değiliz, afete dirençli kurulacak yeni kentimizde kömüre mahkum olmadan insanca yaşamak istiyoruz.’’
