Günümüzde gerek insanların hayatlarına mal olması gerekse teşhis ve tedavi üzerinde daima gelişmelerin yaşanması nedeniyle kanser, her daim gündemin ana mevzularından biri olmaya devam ediyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, tedavide yaşanan tüm ilerlemelere karşın, olumsuz ömür alışkanlıkları ve erken tanıya kâfi itinanın gösterilmediğini söyledi. Kanser Haftası hasebiyle kimi noktaların altını çizen Prof. Dr. Öven, erken teşhisle özelikle kimi kanser tiplerinin tedavi edilebilir hastalıklar ortasında yer aldığını belirtti.
Kanser tipleri, çevresel etkenler, farklı ömür şartları, alışkanlar, hormonal farklılıklar nedeniyle bayan ve erkekler ortasında farklılıklar gösteriyor. Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, bayanlarda en sık görülen kanserlerin sırasıyla, göğüs, akciğer ve kolon kanseri iken, erkeklerle prostat, akciğer ve kolon kanseri olarak sıralandığını anlattı. Bu noktada bilhassa sigara kullanımının artmasına bağlı olarak akciğer kanserinin bayanlarda da erkekler kadar sık görüldüğüne dikkat çekti.
YAPILAN YANLIŞSIZ YA DA YANLIŞLAR RİSKİ BELİRLİYOR!
Halen kanserin kesin nedeninin bilinmemekle birlikte bilhassa değiştirilebilir risk faktörleri olarak tanımlanan ömür usulüne bağlı kusurların kanserin oluşmasında kıymetli bir etken olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Öven, sözlerini şöyle sürdürdü: “Meme kanserinde olduğu üzere cinsiyet, akciğer ve prostat kanserindeki üzere ileri yaş hastalığın ortaya çıkmasında değiştirilemez risk faktörleri olduğunu biliyoruz. Lakin bununla birlikte, değiştirebileceğimiz risk faktörlerini düzenleyerek kanserden korunabiliriz. Bunların başında sigarayı bırakmak geliyor. Sağlıklı beslenme, zerzevat meyve tüketimini artırmak, hayvansal besinlerin, bilhassa işlenmiş et tüketimini azaltmak, antrenman yapmak, obeziteden uzak durmak kanser riskini azaltmak için yapılması gerekenler ortasında yer alıyor.”
HASTALIĞA DEĞİL HASTAYA ÖZEL TEDAVİ UYGULANMALI
“Tedavinin en kıymetli ögeleri, hastalığa nazaran, hastalığın yaygınlığına nazaran, şahsa nazaran, yaşa nazaran tedavi değişiyor” diyen Prof. Dr. Öven, “Erken yakalanan kanserlerin bir kısmında hala cerrahi ön planda. Bunun yanında onkologlar olarak biz de kemoterapi sürecinde bu multidisipliner tedavi yaklaşımında yer alıyoruz. Hastalığın tekrar etme riskini azaltmak için cerrahi sonrası esirgeyici kemoterapiler verdiğimiz üzere, sıçramalı hastalıklarda hastalığı kontropl altına almak için kemoterapi dışında, bilhassa son yıllarda immünoterapi ve akıllı ilaç olarak tanımladığımız gayeye yönelik tedavilerin onkolojide adeta çığır açtığını söylemek mümkün.” diye konuştu.
“KANSER TEDAVİ EDİLEBİLİR HASTALIKLAR ARASINDA”
Kanser hala hayata mal olan bir hastalık olmakla birlikte erken teşhisle bugün kanseri tedavi edilebilir bir hastalık olarak nitelendirmenin mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bala Başak Öven, kelamlarına şöyle devam etti:
“Artık muhakkak kanseri de tedavi edilebilir bir hastalık olarak nitelendirebiliriz. Elbette bu noktada tarama sistemleri ile erken teşhis koymak değerli. Göğüs kanseri, bağırsak kanseri, rahim ağzı kanseri hatta akciğer kanseri için tarama sistemleri ile hastalık erken saptanıp tedavi edilebilirse, vefat oranlarının azaldığını biliyoruz.
HASTANIN ÖMÜR KALİTESİNİ KORUYARAK TEDAVİ MÜMKÜN
Akıllı ilaçlar ve immünoterapinin kemoterapi üzere hayat kalitesini bozmadan tesirli olurken, hem hayat mühletini uzattığını hem de hastaneye bağımlılığı azalttığını anlatan Prof. Dr. Öven, “Bu üç tedavi usulünün kullanım emelleri, amaçları birbirinden farklıdır. Münasebetiyle her hastalık ve hasta için tedavi teknikleri farklılaşmaktadır” dedi. Prof. Dr. Öven sözlerine şöyle devam etti: “Metastatik hastalıkta ya da ameliyat olmuş lokal tedavisi tamamlanmış, tam güzelleşmiş hastalarda muhafaza tedavisi olarak kemoterapiler kullanılır. Bunun yanında akıllı ilaçlar yahut bedenin kendi bağışıklık sistemini artırarak kanserle savaşmasını sağlayan tedavi sistemi olan immünoterapiler de kullanılan tedavi sistemleri ortasında yer almaktadır. Akıllı ilaçlar ortasında ağızdan alınan tipleriyle hastaneye bağımlılığın azalması bilhassa hastalar açısından çok kıymetli. Bununla birlikte baş edilebilir yan tesirleri sayesinde de hastanın hayat kalitesi korunduğu için tedavi sırasında hastanın psikolojisi de korunabiliyor.
Uzun yıllardır kullanılmasına rağmen immünoterapinin de bilhassa son 5 yıldır gündemde olduğunu söylemek mümkün. Zira bütün kanser tiplerinde kullanılıyor. Bedenin kendi bağışıklık sistemini arttırarak, kanserle savaşmasını sağlayan bu tedavi bugün neredeyse bütün kanser çeşitlerinde kullanılıyor. Üstelik yan tesirleri de gribal semptomlar ya da cilt döküntüleri üzere tolere edilebilir tesirlerdir.”
BAZI İŞARETLER UYARICI OLMALI
Prof. Dr. Öven, bazı kanser cinsleri için tarama prosedürlerinin bulunmakla birlikte kimilerinde bu türlü bir imkanını da olmadığını hatırlatarak bedenimizde görülen birtakım işaretlerin uyarıcı olması gerektiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Öven konuyla ilgili şunları anlattı: “Meme, kolon, akciğer üzere kimi kanserlerde tarama yoluyla sağ kalımın uzadığı gösterilmiş. Örneğin 40 yaşından sonra yıllık yapılan mamografi ile, göğüs kanserine bağlı ömür kaybı yüzde 40 azaltılmış. Fakat pankreas için bu türlü bir taramadan kelam etmek mümkün değil. Bu durumda da semptomların farkında olmak lazım. Örneğin geçmeyen, tedaviye karşın güzelleşmeyen öksürükler, tedaviye karşın güzelleşmeyen öksürük. Kilo kaybı. Sonradan tespit edilmiş kansızlık. Bedende ele gelen kitleler tespit edilmesi üzere durumlarda vakit kaybetmeden tabibe başvurulmalı.”
TANIYI HASTADAN GİZLEMEYİN
Özellikle daha ileri yaşlarda ortaya çıkan kanserlerde toplum yapımızdan ötürü aile bireylerinin hastalığı gizlemeye çalıştıklarını lakin bunun hakikat bir yaklaşım olmadığını söyleyen Prof. Dr. Öven, “Aslında tam tersine hastalığı, tedaviyi ve olabilecek yan tesirler konusunda kâfi bilgiye sahip olmadıklarında yaşayabilecekleri konusunda daha fazla telaş duyuyor. Tam bilakis hastalar bilgilendirildiklerinde tedaviyi ve olabilecek yan tesirleri çok daha âlâ tolere ediyor. Zira tedavi sırasında nizamlı uyku, gerilim üzere motivasyonun da kıymetli olduğunu biliyoruz.” Diye konuştu.
“MEVSİMİNE NAZARAN BESLENMELİ”
Tedavi sırasında kanser hastasının da her sağlıklı bireyin dikkat etmesi gerektiği üzere sağlıklı hayat stiline bilhassa sağlıklı beslenmeye dikkat etmesi gerektiğinin altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, ikazlarını şöyle aktardı: “Özellikle kanser açısından risk oluşturacak faktörlerinden uzak durmalı. Bunun başında sigara geliyor. Hastalara, sigaradan uzak durmasını, sistemli uyumasını, günde en azından 2-3 litre su tüketmesini öneriyoruz. Sağlıklı beslenme ismine mevsiminde mevsimine nazaran yemek yenmeli. Tedavi alan hastalarda bağışıklık sistemi daha düşük olabileceği için bilhassa enfeksiyon riski olabilecek açıkta kalmış yiyeceklerin bol su ile yıkanmasını tavsiye ediyoruz. Bunun yanında paketlenmiş, işlenmiş besinden uzak durulmalı ve hormon içermeyen taze meyve zerzevat tüketilmeli. Hastalara bilhassa “şunu yemeyin bunu yemeyin” demiyoruz ancak yara yerini güzelleştirmesi ve bağışıklık sistemini artırmak açısından protein içeriği yüksek besinlerle beslenmesini tavsiye ediyoruz. Yani kuru baklagiller, yumurta, et, süt, peynir öğünlerinde yer almalı. Ayrıyeten, hem sindirim sistemine hem de bağırsak mukozasına daha güzel geleceği için lifli beslenmeye itina göstermesi de fayda sağlıyor. Fakat bunların dışında bilhassa yemesi ya da yememesi gereken besinler üzere bir liste söylemek, kural koymak kelam konusu değil.”
ŞEKER HASTALIĞI BESLEMEZ, KİLOYU ARTIRIR!
Prof. Dr. Bala Başak Öven, tedavi sırasında hastaların en sık sorduğu ve merak ettiği bahislere dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu: “Hastaların en çok sorduğu sorulardan biri de şeker tüketimi. Bu bahse da açıklık getirmekte yarar var. Şeker tüketimi hastalığı beslemez. Lakin bunun yanında bilhassa prostat, göğüs, bağırsak kanseri üzere birtakım kanser çeşitlerinde göbek etrafında yağlanma yani kilo artıyı hastalık açısından risk oluşturabildiği için hastanın kilo almaması kıymetli. Münasebetiyle kilo almayı engellemek için rafine şeker tüketimini azaltmak gerekir. “Ben dondurma yedim, çikolata yedim hastalığım tetiklenir mi” elbette ki münferit olarak bu besinleri tüketmek hastalığı tetiklemez. Değerli olan nokta hastanın günlük güç gereksinimini karşılayacak formda istikrarlı bir beslenme tertibine sahip olmasıdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
