Kanser, dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen vefatlar ortasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alıyor.
Kanserin bu kadar yaygınlaşmasının sebepleri ortasında artan gerilim, tütün ve alkol tüketimi, yanlış beslenme, işlenmiş besinler, endüstrileşmenin getirdiği hava kirliliği bulunuyor. Bilhassa 50 yaş altı kanser olaylarının son 30 yılda daha da arttığı biliniyor.
Bu nedenle Z jenerasyonu olarak da bilinen kitle için kanserle çaba büyük ehemmiyet taşıyor. Kanserle uğraşın yolu ise şuurlu beslenme ve tarama programlarından geçiyor. Medicana Sıhhat Kümesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar ve Doç. Dr. Ozan Akıncı, 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası’nda kanseri tedbire konusunda kıymetli bilgiler verdi.
Dünya Sıhhat Örgütüne (DSÖ) bağlı milletlerarası Kanser Araştırma Ajansının (IARC) bu yıl yayımladığı rapora nazaran, 2022’de 20 milyon yeni kanser hadisesi görülmüşken, sistemsiz beslenme, tütün eserleri kullanımı, hareketsizlik, gerilimle birlikte bu sayıların artacağı iddia ediliyor. Dünya genelinde 2050’de 35 milyondan fazla yeni kanser hadisesinin olacağı öngörülürken, 2022’deki iddiası 20 milyon hadiseye oranla yüzde 77’lik artış yaşanması bekleniyor. Halbuki yanlışsız beslenmek, faal kalmak ve sigara içmemek üzere sağlıklı seçimler yaparak kanser riskini azaltmak mümkün oluyor. Bunun yanında makul kanserlerin erken tespit edilmesinde önerilen pek çok tarama usulleri bulunuyor.
Teknoloji bağımlılığı da kanser gelişmesinde rol oynuyor
Medicana International İstanbul Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar, kanserle uğraşta yanlışsız ve şuurlu beslenmenin, antrenmanın, gerilimden uzak durmanın, tütün eserlerinin kullanımının sonlandırılmasının değer taşıdığına dikkat çekerek, “Günümüz dünyasında ömür mühleti uzamıştır. Artık 65-70 yaş ortası bireyler orta yaş kümesinde yer almaktadır. Hayat mühletleri uzadığı, günümüz tarama sistemlerinin de gelişmesiyle birlikte kanser görülme oranları artmaktadır. Fakat kanser görülme sıklığı yalnızca orta ve ileri yaş bireylerde değil gençler ortasında da yaygınlaşmaktadır. Kanserde istikrarsız ve sıhhatsiz beslenme, tütün eserleri kullanımı, hareketsizlik, obezite, doğal eserler tüketmeme, hava kirliliği, teknoloji bağımlılığı, çağdaş yaşama bağlı gerilim artışı da rol oynamaktadır” dedi.
Korunmak için Akdeniz diyeti
Kanser riskini azaltmada bilhassa beslenmenin değer taşıdığını söyleyen Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar, “Vücuttaki tüm hücrelerin, buna kanser hücreleri de dahil temel güç kaynağı şekerdir. Yani hücrelerin temel işlevlerini sürdürebilmesi için şeker zaruridir. Her bedende kanser hücresi bulunmaktadır. Lakin kanserli hücreler süratli büyüyüp çoğaldıkları için olağan hücrelerden daha fazla şeker kullanırlar. Ayrıyeten çok şeker tüketiminin neden olduğu yağlanma ve obezite, kanseri de tetiklemektedir. Bu nedenle beslenmede şeker istikrarlı ölçüde tüketilmeli, şeker gereksinimi porsiyon denetimli bir halde meyve ve sebzelerden karşılanmalıdır. Bunun yanında doğal beslenme kıymet taşımaktadır. Akdeniz diyeti beden için en uygun beslenme çeşididir. Trans yağlar yerine zeytinyağı tüketilmelidir. Sebzeler haşlama, fırın, buhar üzere sağlıklı tekniklerle pişirilmelidir. Haftada en az 2-3 kere balık tüketilmeli ve kızartma yapılmamalıdır. Kırmızı et yenecekse mangal ve kızartma çeşidinde teknikler tercih edilmemelidir. Konserve yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Zerzevat ve meyveler de mevsiminde tüketilmelidir” biçiminde konuştu.
Tedaviler kesinlikle kurulla belirlenmeli
Kanserde birçok tedavi metodunun bulunduğunu söz eden Prof. Dr. Sarıyar, “Cerrahi, medikal onkoloji ve radyasyon onkolojisi alanındaki gelişmelerle tedaviler yürütülmektedir. Kanser tedavisi ekseriyetle kanser hücrelerini öldürmek için uygulanan radyoterapi, kemoterapi, ilaçlar, cerrahi yollar, hormon tedavisi, immunoterapi ve hayat şeklinde yapılacak kimi değişiklikleri içermektedir. Tedaviler tam teşekküllü merkezlerde, kurulan kurullarla planlanmalıdır. Son yıllarda girişimsel radyoloji prosedürleri de tedavilerde kullanılmaktadır” diye görüş verdi.
Tedavide sıcak kemoterapi de kullanılıyor
Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar, yakın bir geleceğe kadar karın içine yayılmış kanserlerin tedavi edilemeyeceği görüşünün mevcut olduğunu anımsatarak, lakin sitoredüktif cerrrahi ve ısıtılmış karın içi kemoterapi tekniklerinin ilerlemiş karın içi kanserlerde arternatif cerrahi tedavi tekniği olarak yerini aldığını bildirdi.
Türkiye’de sayılı merkezde uygulanan sıcak kemoterapi tedavisinin kanser hastalarına daha uzun bir hayat bahtı sunduğunu aktaran Sarıyar, “İlerlemiş kanser hastalarının yeni umudu olan bu tedavi formülüyle (Isıtılmış Karın İçi Kemoterapi/Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy-HİPEK) kanserlerin değerli bir oranına teşhis konabiliyor” tabirini kullandı. Prof. Dr. Sarıyar, bu formülün birinci defa teşhis edilmiş ve ameliyat olmamış ileri evre kanserlere uygulanabildiği üzere, daha evvel ameliyat olmuş fakat tekrar etmiş kanserlere de uygulanabildiğini söz etti.
50 yaş altı hadiseler son 30 yılda arttı
Medicana International İstanbul Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Ozan Akıncı ise, kanserin global ölçekte giderek artan bir ivme ile yaygınlaşmakta olduğunun altını çizerken, “Bu artışta artan gerilim, anksiyete, tütün ve alkol tüketimi, hareketsizlik, obezite, radyasyon, GDO’lu ve hormonlu besinler, tarım ilaçları ve endüstrileşmenin getirdiği hava kirliliği en değerli tetikleyici ögeler olarak göze çarpmaktadır. 50 yaş altı kanser hadiseleri son 30 yılda daha da artmıştır. Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına nazaran ülkemizde 50 yaş altı kanser olayı oranı yüzde 66’dır. Bu önemli oranı göz önünde bulundurursak Z jenerasyonunun kanserle uğraşı daha da kıymet kazanmaktadır” dedi.
Kanser gerçeğinin farkına varılmalı
Dünya genelinde her 5 bireyden 1’inin hayatı boyunca en az bir defa kansere yakalandığını belirten Doç. Dr. Ozan Akıncı, “2022’de tüm dünyada yıllık 20 milyon yeni olay ve 9.7 milyon kansere bağlı mevt gelişmiştir. Bu bilgilere bakılarak 2050’de yüzde 77’lik bir artışla 35 milyondan fazla yıllık yeni kanser hadisesi gelişeceği öngörülmektedir. Bu tabloda endüstrileşmenin ve risk faktörlerinin tetiklemesiyle daha da dramatik hale gelebileceği kestirim edilmektedir. Bu nedenle tedbir alınmalıdır. Kanserle çabada tam muvaffakiyet lakin ona neden olan faktörlerden kaçınmakla mümkündür. Kanseri erken basamakta fark etmek yahut tespit etmek kanseri tam yenebilmek için çok değerlidir. Kanser gerçeğinin farkında olarak risk faktörlerini değiştirmek yararlı olabilmektedir. Lakin daha güçlü olunabilecek bir husus da tarama testleridir. Göğüs, akciğer, kolon, mide, prostat ve rahim ağzı kanserlerine karşı kesinlikle uygun vakitte hekimimiz ile iş birliği içinde tarama testlerini yaptırmak ehemmiyet taşımaktadır” biçiminde konuştu.
Kanserde motivasyon önemlidir
Hastaların tarama testleriyle birlikte teşhis konulduktan sonra negatif his durumuna girebildiklerine değinen Doç. Dr. Akıncı, “Moral ve motivasyon tedavi sürecinde hastalar için en değerli destektir. Ailelerinin ve sevdiklerinin yanlarında olduğunu görmek onları kansere karşı da daha güçlü kılmaktadır. Bununla birlikte hasta-hekim iş birliğinin ve inanç hissinin da bu süreçlerin en değerli motivasyon kaynağı olduğunu söylemek mümkündür” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
