Yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ve çalıştırılması esnasında ekipmanların çok ısınmasını önlemek maksadıyla soğutma sistemlerinde kullanılan suyun ölçüsü araştırıldı. Artan yapay zeka uygulamalarıyla 2027 yılında 4.2-6.6 milyar metreküp su tüketilebileceği varsayım ediliyor.
Son araştırmaların GPT-3 ve BLOOM üzere modellerin önemli ölçüde su ve güç tüketimine yol açabileceğini gösterdiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “İçilebilir ve kullanılabilir suya erişmedeki zorluk insanlığın paylaştığı en acil meselelerden biri olduğu için de bu durum epeyce telaş verici.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO) Sıhhat Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, yapay zeka uygulamalarının kullandığı su kaynakları ve etraf konusunu kıymetlendirdi.
“Uygulamalarının, çevresel açıdan pek çok avantajı bulunuyor”
Yapay zeka uygulamalarının, çevresel açıdan pek çok avantajı bulunduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Yapay zeka uygulamalarıyla, güç tüketimi tahlil edilebiliyor ve potansiyel tasarruf alanları belirlenerek, gücün en âlâ biçimde kullanılması sağlanabiliyor. Su kaynakları açısından ise su tüketimini belirleyen algoritmalar ile suya olan gereksinim en aza indirilerek; kısıtlı olan kullanılabilir su kaynakları korunabiliyor ve akıllı sulama sistemleriyle eser çeşidine özel sulama sistemleri geliştirilebiliyor.” dedi.
“GPT-3 ve BLOOM üzere modellerin önemli ölçüde su ve güç tüketimine yol açabileceği belirtiliyor”
Diğer yandan yapay zeka ile ilgili son araştırmalar incelendiğinde, GPT-3 ve BLOOM üzere çeşitli modellerin önemli ölçüde su tüketimi ve güç tüketimine yol açabileceğinin belirtildiğini kaydeden Dr. Karakaş, şöyle devam etti:
“Kaliforniya Üniversitesinde yapılan çalışmada, artan yapay zeka uygulamalarıyla 2027 yılında 4.2-6.6 milyar metreküp su tüketilebileceği varsayım ediliyor. Süratle artan nüfus ve tükenen doğal su kaynakları sebebiyle içilebilir, kullanılabilir suya erişmedeki zorluk insanlığın paylaştığı en acil sıkıntılardan biri olduğu için de bu durum epeyce telaş verici. Çeşitli yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ve çalıştırılması esnasında ekipmanların çok ısınmasını önlemek hedefiyle soğutma sistemlerinde kullanılan suyun ölçüsünün net olarak belirtilmesi çevresel açısından değerli olacaktır. Bir eser yahut hizmet üretmek için kullanılan tatlı su ölçüsünü gösteren su ayak iziyle birlikte karbon ayak izinin de çevresel açıdan sürdürülebilir yapay zeka modelleri oluşturmak için ortaya konması gerekiyor.”
“İçilebilir ve kullanılabilir nitelikteki su kaynağı sınırlı”
İçilebilir ve kullanılabilir nitelikteki su kaynağının sonlu ve dünya genelinde eşit olmayan bir biçimde dağıldığını lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Tarımsal yahut kentsel emellerle birlikte, yapay zeka uygulamaları için de yeraltı yahut yüzeysel su kaynaklarından çekilen sular, kullanılabilir su kaynağını azaltabiliyor. Yeraltından ve yüzeysel su kaynaklarından sular çekildikten sonra, su kalitesinde meydana gelen değişim sonraki kullanımlar için su gerilimi düzeylerine katkıda bulunuyor. Global su kaynakları hem ölçü hem de kalite açısından yetersiz kalarak, su kıtlığı riski ile karşı karşıya kalınabiliyor.” dedi.
“Su kıtlığının halihazırda 4 milyar insanı etkiliyor”
Şiddetli su kıtlığının halihazırda 4 milyar insanı, global nüfusun yaklaşık üçte ikisini, her yıl en az bir ay boyunca etkileyebildiğini de anlatan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Küresel su problemine entegre ve kapsayıcı yaklaşımlar getirilmediği takdirde, 2030 yılına kadar dünya nüfusunun neredeyse yarısının önemli su derdi çekebileceği ve 2040 yılına kadar dünya genelinde yaklaşık her dört çocuktan birinin önemli su meşakkati çeken bölgelerde yaşayacağı yapılan çalışmalarda vurgulanıyor. Ayrıyeten, yapay zeka uygulamalarının eğitildiği ve çalıştırıldığı yer ve vakit da su tüketimi açısından değerli olabiliyor.” diye bilgi verdi.
“Yeterince farkındalık oluşmadı”
Yapay zeka uygulamaları tarafından kullanılan su kaynaklarıyla ilgili gereğince farkındalık oluşmadığını da lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Uygulamaların geliştirilip, çalıştırılması esnasında tüketilen su ölçüleri net olarak ortaya konmadığından, suyun sürdürülebilirliğini sağlamak çok sıkıntı olabilir. Su ayak izinin belirtilmemesi, gelecekte çevresel açıdan sürdürülebilir yapay zeka uygulamaları önünde potansiyel mani de oluşturabilir. Sürdürülebilir yapay zeka uygulamaları açısından su ayak izi ve karbon ayak izinin birlikte kıymetlendirilmesi kıymetli.” dedi.
“Yapay zeka uygulamalarının çevresel açıdan oluşturabileceği riskler ortaya konmalı”
Yapay zeka uygulamalarının, etraf bilimi, sıhhat, eğitim ve araştırma, bilimsel yayıncılık, dijital asistanlar, ulaşım ve lojistik, finans ve çeviri üzere alanlarda kullanılabildiğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, sözlerini şöyle tamamladı.
“Hayatımızın pek çok alanında kullanılan yapay zeka uygulamalarının çevresel açıdan oluşturabileceği riskler ortaya konmalı. Yapay zeka programları karmaşık olduğundan öteki bilgi süreç sistemlerinden daha fazla güce muhtaçlık duyuyor. Yapay zeka araçlarının tam olarak ne kadar güç harcadığını tespit etmek ise son derece sıkıntı.
“Küresel ısınmanın tesirleri daha önemli hissedilebilir”
2022 yılında yapılan bir çalışmada, BLOOM modelinin eğitilmesi sonucunda 24.7 ton karbondioksit emisyonu; ekipman üretimi ve modelin çalıştırılması sonucunda ise, 50.5 ton karbondioksit emisyonu yaydığı kestirim edilmiş. Karbondioksit sera gazı emisyonları içerisinde en büyük hisseye sahip olduğu görülüyor. Artan endüstrileşme ve nüfus artışıyla birlikte, yapay zeka uygulamalarının da karbondioksit emisyonlarını yükseltmesiyle atmosferdeki sıcaklığın artarak, global ısınmanın tesirleri daha önemli hissedilebilir.
Küresel ısınma sebebiyle deniz düzeyi yükselmesi, buzulların erimesi, şiddetli rüzgarlar ve şiddetli yağmurların oluşumuyla birlikte, hava kalitesinin bozulması, doğal su kaynaklarının azalması, su kıtlığı ve salgın hastalıklarda artış kelam konusu olabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı