Deprem Haftası’nda, Yapı Kimyasalları bölümünün öncü kuruluşu Sika, Deprem Güçlendirme Derneği’nin İdare Şurası Lideri Sinan Türkkan, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Beyza Taşkın, Ortadoğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazilet Canbay, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Birincisi ve Sika Türkiye Genel Müdürü Turgay Özkun’un iştiraki ile bilinçlendirme projesi gerçekleştirdi.
Konunun ehil isimleri ile Sarsıntı Haftası özelinde yürütülen proje kapsamında; Türkiye’de yapı stokunun zelzeleye uygun üretimi ve güçlendirilmesi ile ilgili görüşlerin yer aldığı görüntüler, mart ayı boyunca Sika’nın dijital mecralarında yayınlanacak. Proje ile, dünyanın en faal sarsıntı nesillerinden birinin üzerinde bulunan ülkemizde, vatandaşların binalarını sarsıntıya karşı hazırlarken dikkat etmeleri gereken mevzularda bilgi verilmesi amaçlanıyor.
Sika Türkiye Genel Müdürü Turgay Özkun, mevcut yapı stoku içerisinde uzmanlar tarafından incelenerek ömrünü tamamladığı tespit edilen riskli yapılar için güçlendirmenin çok kıymetli bir alternatif olduğunu belirterek, “Deprem ülkemizin bir gerçeği ve pozisyon olarak faal fay çizgilerinin olduğu bir coğrafyada yaşıyoruz. Mevcut yapı stoku içerisinde riskli olduğu görülen yapılar için güçlendirme, hem kaynakların hakikat yönetilmesi ve ekonomik açıdan, hem de vakit açısından çok değerli bir alternatif durumundadır” dedi.
Güçlendirmenin uzmanlık gerektirdiğinin altını çizen Özkun, “Bu bahiste bilinçlendirme çalışmaları da yürütüyoruz. Yanlışsız eserlerin, yanlışsız vakitte, yanlışsız uygulanması mevzularında; uygulayıcılara, şartnameleri hazırlayanlara, kesim profesyonellerine yönelik eğitim çalışmaları yapıyoruz. Yapısal güçlendirme sıradan bir uygulama değildir, önemli bir uygulama bilgisi gerektirir. Öncesinde bahsin yetkili uzmanlarıyla bir güçlendirme projesinin yapılması ve bu projeye bağlı kalarak uygulamaların da tekrar yetkili özel uzman uygulayıcılarla gerçekleştirilmesi gerekir” diye belirtti.
Yapılar sarsıntı yönetmeliğine uygun hale getirilmeli!
DEGÜDER-Deprem Güçlendirme Derneği İdare Konseyi Lideri Sinan Türkkan, ‘’İstanbul’da 2 milyon bina stoku var ve vatandaşın yaşadığı yapı stokunda önemli sorunlarla karşı karşıyayız. Vaktimiz yok. Bu kadar az vakit içerisinde bu kadar fazla yapının imar edilmesi yahut yıkılıp yine yapılması kolay değil” diye belirtti. Yapıların zelzele yönetmeliğine uygun hale getirilmesinin en yanlışsız tahlil olduğunu belirten Türkkan “Güçlendirme, binanın 2018 yılı yönetmeliğine uygun hale getirmesi demektir, tamirat demek değildir” diye de ekledi.
Yapı kimyasallarının, güçlendirme konusunda değerli bir yer tuttuğunu belirten Türkkan “Bir binanın gerçek güçlendirilip sarsıntıda de ayakta kalabilmesi için, evvel gerçek bir mühendislik hizmeti, yanlışsız bir proje, güzel bir uygulama firması birleşimine gereksinimi var. Bununla bir arada en değerlisi de yapı kimyasalının ihtimamla seçilmiş olması. Bilhassa 6 Şubat sarsıntılarından sonra çok fazla yapı kimyasalı markası ortaya çıktı. Bunlar kontrolsüz halde satılmakta ve uygulanmakta, bunun kontrol altına alınması çok önemli” dedi.
Sadece dört yıllık lisans eğitimi sarsıntı tasarımı yapmak için kâfi olmamalı!
Ortadoğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazilet Canbay, yapıların zelzelelere karşı dirençli olacak halde tasarlanmasını söz eden sarsıntı dizaynının kıymetine değindi. “Proje müellifinin kusurlu sarsıntı tasarımı, taban özellikleri dikkate alınmadan tasarım yapılması ve şantiyedeki imalat kusurları hasara sebep olabilir” dedi.
Tasarım programlarının yalnızca birer yardımcı, yol gösterici olduğunu ve temel dizaynın mühendisin bilgisi, mühendislik önsezisi ve deneyimiyle gerçekleşmesi gerektiğinin altını çizerek, “Üniversitelerde inşaat mühendisliği eğitiminin yükseltilmesi kuraldır. Sarsıntı üzere çok değerli ve kusurlu uygulamaların felaketle sonuçlandığı bir alanda, yalnızca dört yıllık lisans eğitimi ile diploma sahibi olmak, sarsıntı dizayncısı olmak için kâfi olmamalıdır” dedi.
Malzeme seçiminde dikkatli olunmalı!
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Beyza Taşkın“Güçlendirmenin bütün prensibi gerçek materyalin, hakikat yerde, gerçek kullanımından geçiyor. Öncelikle gereç seçerken şunlara dikkat etmek gerekiyor: Seçilen marka kendi bünyesinde Ar-Ge’ye ne kadar ehemmiyet veriyor, kendini ve eser gamını ne kadar güncelliyor, yapılacak deneylere karşı tepkileri ne olur, bağımsız kuruluş çağırılsa eserinin gerisinde durabilir mi, CE dokümanı başta olmak üzere memleketler arası sertifikalara sahip mi, bu üzere mevzular önemli” dedi.
Taşkın, Marmara sarsıntılarından bu yana yapılanları ve beklenen durumu da şu halde özetledi: “İstanbul sarsıntısına hazır değiliz, lakin eskisi kadar da makûs durumda değiliz, şuur seviyesi ve teknoloji çok ilerledi” dedi. Hazır olmak için sorunun genişliğinin daraltılması gerektiğini belirten Taşkın, “Mevcut yapıların ki buna köprüler, doğalgaz çizgileri üzere yapılar da dahil, elden geçirilip güçlendirilmeleri; gerekenlerinse bir an evvel yıkılıp yine inşası tamamlanmalı” dedi. Reflekslerin de çok kıymetli olduğunu vurgulayan Taşkın, sarsıntı anında hakikat davranışları süratlice yapabilmek için vatandaşların konut ve bulundukları bölge içerisinde afet planlarını oluşturmaları ve tatbikatlar yapmalarını önerdi.
Doğru teşhis, hakikat güçlendirme projesi ve hakikat uygulama bir bütün!
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper İlki, yapılar için tek tip bir güçlendirme sistemi olmadığını belirterek, “Doğru teşhis, gerçek güçlendirme projesi ve yanlışsız uygulama olması gerekiyor. Aksi takdirde yapılan güçlendirme hiçbir işe yaramıyor. Her projenin yanlışsız, her uygulama yapanın yanlışsız uygulama sistemini yaptığına emin olamayız. Bu nedenle kontrol düzenekleri önemli” diye belirtti.
Halk ortasında karbon elyaf olarak da bilinen lifli polimer kompozit gereçlerin kıymetli özellikleri olan ve uygulama kolaylığı sağlayan bir yapısı olduğunu belirten Birincisi, “Yüksek dayanımlı liflerle polimer matrisin birleşiminden oluşan bu materyaller hafif, yüksek dayanımlı ve şekillendirilebilirdir. Sonsuz mekanik ve geometrik özelliklerde üretilebiliyor olması da bir avantaj. Dünyada şu an çelik donatı yerine kullanılmaya dahi başlandı. Betonarme yapıların güçlendirilmesinde de çok yaygın olarak, tesirli bir biçimde kullanılmaktadır. Bu tarafıyla İstanbul üzere zelzele riskinin yüksek olduğu bölgelerdeki yapıların güçlendirilmesinde de kıymetli bir yeri vardır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
