Oruç tutmak fizikî ve ruhsal sıhhatimiz üzerinde pek çok yarar sağlasa da, birtakım kurallara dikkat etmediğimizde böbrekleri etkileyebiliyor. Beslenmenin hastalıkların tedavisinde, ilerlemesinde yahut gerilemesinde kıymetli olabileceğini belirten Acıbadem International Hastanesi Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, “Ramazan’da beslenme alışkanlıkları değişebileceği için bilhassa böbrek hastalarında daha da değerlidir. Kronik böbrek hastalarının oruç tutmadan evvel kesinlikle tabipleriyle görüşmeleri gerekmektedir” diyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, kronik böbrek hastalarının Ramazan’da sağlıklı ve kâfi beslenmenin yanı sıra bol su tüketmeye de ehemmiyet vermeleri gerektiğini belirterek, “Böbreklerimizin, bedenimizde her gün oluşan zehirleri ve ziyanlı unsurları atmak, kan yapmak, su ve tuz istikrarımızı sağlamak, tansiyonumuzu ayarlamak, kemiklerimizi kuvvetlendiren D vitaminini yapmak üzere birçok fonksiyonu vardır. Ziyanlı hususları atmak ve su – tuz istikrarını ayarlamak için günlük alınan sıvının ölçüsü kıymetlidir. Günlük sıvı muhtaçlığımız 1 – 1,5 litredir. Ramazan, bu yıl olağan sıcaklık aylarına geldiği için tıpkı ölçüde sıvı alımı kafidir. Çok zorlanmamalıdır” diye konuşuyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, “Böbrek hastalıkları genellenemez. Bu nedenle böbrek hastalığına sahip bireylerin Ramazan’da beslenme yaklaşımları farklı olmalıdır” diyerek, böbrek hastalarının oruç tutarken dikkat etmeleri gereken kuralları anlattı; kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu.
İftar ve sahurda bol su için
Az sıvı almak böbrek işlevleri üzerine olumsuz tesirden fazla idrar yolları taşı ve enfeksiyon hastalıklarında ehemmiyet taşıyor. Münasebetiyle sık idrar yolları enfeksiyonu geçiren yahut taş, kum döken şahısların Ramazan’da daha dikkatli olmaları gerekiyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, “Bu hastalıklar oruç tutmaya mani değildir. Lakin hastalar iftar ve sahurda içtikleri su ölçüsünü artırabilirler. Ramazan’da iftar yemeği ile sahur ortasında en az 1 – 1.5 litre su içilmesi çok kıymetlidir. Çay ve kahve bedenden su atılımına neden olduğu için sıvı alımında ana kaynak ise kesinlikle su olmalıdır” diyor.
Midenize ansızın yüklenmeyin
Hastalıkların şiddetlenmesi yahut rahatsızlık vermesi susuzluktan çok aşırı yemek yemekten oluşuyor. Olağan vakitte bile çok yemek sonrası kalp krizleri, beyin kanamaları artıyor. Açlığın ise olumlu tesirleri bile olabiliyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, “Hipertansiyon hastaları, tek böbrekli bireyler, böbreğinde kist yahut kistler olanlar bir anda çok yemekten kaçınmaları kaydıyla özel bir tedbire gerek duymadan oruç tutabilirler. Bu hastalar, suyu iftar ve sahurda bol içmeli, sahura kesinlikle kalkmalı, tüketilen tuz ölçüsüne dikkat etmeli, ilaçlarını tabiplerinin tekliflerine nazaran iftar, sahur ve yatmadan evvelki vakitlerde sistemli almalıdırlar” diyor.
Tuz tüketimini kısıtlayın
Dünya Sıhhat Örgütü, tüketilmesi gereken günlük tuz ölçüsünü 5 gram olarak öneriyor. Bu ölçü silme bir tatlı kaşığına denk geliyor. Böbrek yetmezliği olan hastaların ise tuz tüketimini daha fazla kısıtlamaları gerekiyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, böbrek yetmezliği hastaları için en kıymetli sorunun tuz tüketimi olduğu ihtarında bulunarak, “Vücudumuzda su tek başına hareket etmez. Kesinlikle tuza eşlik eder. Örneğin idrar söktürücü dediğimiz ilaçlar idrarı söktürmez, tuzu atar, tuz da yanında suyu götürür. Bu nedenle bilhassa böbrek ve kalp yetmezliği olan hastalarda tuz beraberinde suyu da tutacağı için tansiyon yükselmesi, kalp ve akciğer yetmezliği, böbrek yetmezliğinin şiddetlenmesine yol açabilir. Bunu önlemek için tuz içeriği yüksek turşu, salamura besinler, dondurulmuş besinler, tuzlu kuruyemişler, peynir ve zeytinin tuzlusu üzere besinlerden uzak durulması çok önemlidir” diyor.
Bu besinlere dikkat!
Böbrek yetmezliği dışındaki ölçülü böbrek hastalarında çok diyet kısıtlamasına gerek görülmüyor. Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, “Ancak üre, ürik asit, fosfor ve potasyum yüksekliği, kemik metabolizma bozukluğu varsa diyet ehemmiyet taşımaktadır” ikazında bulunarak, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Kronik böbrek yetmezlikli hastaların kanlarında böbreğin atamadığı üre, ürik asit, fosfor ve potasyum başta olmak üzere birçok zehirli husus birikime uğramaktadır. Şayet hastanın fosfor ölçüsü yüksek ise fosfor içeren süt ve süt eserleri ile balık üzere besinlerden kaçınılmalıdır. Diyabet, kronik böbrek yetmezliği ve potasyum tutucu tesiri olan tansiyon ilacı kullanan şahısların de potasyumdan varlıklı besinler olan kayısı, muz, üzüm, şeftali, kivi, incir üzere meyveler ile bunların suyu, kurusu, reçeli ve marmeladından uzak durmaları gerekmektedir. Ürik asit hem gut hastalarında hem böbrek yetmezliği hastalarında yüksek olabilir. Ürik asit proteinlerin yıkım eseridir. Bilhassa gut hastalarının hayvansal proteinleri daha az tüketmeleri faydalı olabilmektedir”
Sahura kesinlikle kalkın
Oruç tutarken yapılan en kıymetli yanılgılardan biri sahura kalkmamak oluyor. Lakin tüm gün aç kalacak olmanın korkusuyla sahurda ağır yemekler tüketilmesi de susamaya yol açmasının yanı sıra hazımsızlık ve reflü üzere sindirim sistemi yakınmalarını artırırken böbrek ve kalp sıhhatini da olumsuz etkiliyor.
Kahve ve çay bedeni susuz bırakmasın
Gazlı içecekler, soda, kahve ve çay da içerdikleri sodyum ile idrar söktürücü (diüretik) tesirleri sebebiyle fazla tüketildiklerinde kan basıncını ve kalp suratını yükseltebiliyorlar. Ayrıyeten kafein içeriği yüksek olan kahve ve çay sanılanın tersine sıvı muhtaçlığını karşılamak yerine idrar söktürücü özellikleri nedeniyle bedende su kaybına yol açabiliyor. Münasebetiyle kahve ve çay yerine sıvı gereksiniminizi su, bitki çayları, şekersiz komposto, ayran ile karşılamaya ihtimam gösterin.
‘Her hastalık farklı değerlendirilmeli’
Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, her hastalığı ve oruç tutmanın hastalık üzerine tesirlerini başka ayrı pahalandırmak gerektiğinin değerini vurguluyor. Dr. Bilal Görçin, şunları ekliyor: “Böbrek hastalıklarını 5 evreye ayırıyoruz. Evrelemeyi hastanın kan kreatin bedeline nazaran yapıyoruz. I. ve II. evre en rahat evredir. Kreatinin olağan yahut çok az yükselmiştir. Bu evrede hastaların beslenme alışkanlıklarında belirtilen konulara ve ilaçlarına dikkat etmek kaydıyla oruç tutmalarında sakınca yoktur. Evre IV ve V ise diyaliz hazırlık ve diyaliz evresidir. Diyaliz hastaları oruç tutamaz. Zira hiç idrarları yoktur ve diyaliz süreci sırasında verilen ilaçlar elektrotla kana karışır, kanları birçok unsur ile temas edilir. Diyaliz hazırlık periyodu dediğimiz evre IV hastalarına da orucu önermiyoruz. Zira bu devir ilaç kullanımı ve damar hazırlık devridir. Sıkıntısız sonuçlanan böbrek nakli hastalarının ve böbrek vericilerinin ise oruç tutmalarında sakınca yoktur. İlaç kullanım vakitlerini ayarlamaları kafidir. Lakin böbrek hastalığı olanların hangi evrede olup olmadığına bakılmaksızın kesinlikle nefroloji doktoruyla görüşüp, bu bahiste bilgi almaları gerekmektedir”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
