Nükleer Enerji, dünyanın enerji kaynakları arasında yıllardır önemli bir role sahip olmuştur. Ancak 2023 Dünya Nükleer Endüstrisi Durum Raporu’na göre, bu durum yavaş yavaş değişiyor. Tüm enerji üretimlerinin belkemiği konumunda olan nükleer santraller, üretim kapasitesinde bir düşüş yaşıyorlar.
2023 yılında toplam 2.545 TWh enerji üreten bu santrallerin pazar payı giderek azalıyor. Bu durumun en önemli faktörlerinden biri ise maliyet. Nükleer Enerji santralleri, yüksek işletme ve bakım maliyetlerine karşı, yenilenebilir enerji kaynakları ise ucuz enerji üretme avantajına sahip. Bu avantaj, yenilenebilir enerjinin pazar payını hızla arttırıyor.
Bu durum, enerji üretiminin geleceğini değiştirebilir. Enerji sektörü hızla yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelirken, Nükleer Enerji santrallerinin geleceği belirsizliğini koruyor. Bu nedenle, nükleer enerjinin gelecekteki varlığı büyük ölçüde belirsizdir. Sonuç olarak, enerji sektörü ve politika belirleyicileri, nükleer enerjinin bu durumunu dikkatle gözlemlemeli ve gerekli stratejileri oluşturmalıdırlar.
Nükleer Enerjinin Maliyeti
Nükleer Enerji, enerji pazarında yenilenebilir enerji kaynaklarıyla rekabet etmekte zorlanıyor. Belgelenmiş maliyet rakamlarına göre, güneş ve rüzgar enerjisinin maliyeti, nükleer enerjiden daha düşük. 2022 yılında seviyelendirilmiş elektrik maliyeti (LCOE) güneş ve rüzgar enerjisi için 45-130 ABD Doları/MWh arasında, nükleer enerji için ise ortalama 180 ABD Doları/MWh olarak belirlenmiştir.
ABD’de Utah’da sadece bir adet nükleer reaktör inşaatı projesi vardı, ancak Kasım ayında projenin işlemleri durduruldu. Sorun, yeterli abonenin bulunamaması ve Nükleer Enerji santralinin tahmini maliyetinin beklenenden daha yüksek çıkmasıydı. Beklenen maliyetler, Avrupa’da bulunan ve en pahalı santraller arasında olan Avrupa Basınçlı Su Reaktörlerinin maliyetinin iki katına ulaştı.
Bununla birlikte, yeni nesil “PowerPoint Reaktörleri” olarak adlandırılan dördüncü nesil reaktörler bile rekabetçi değil. Henüz tasarım aşamasında olan ve güvenlik yetkililerince onaylanmamış olan bu reaktörler, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla rekabet etme kapasitesinden yoksun. Schneider, bu durumu “Tasarım yoksa, mevcut yakıt zinciri yoksa, güvenlik analizi yoksa potansiyel rekabet gücünü nasıl tartışabiliriz?” şeklinde ifade ediyor.
Dolayısıyla, Nükleer Enerjinin geleceği belirsiz. Yeni reaktör teknolojilerinin uygulanması onlarca yıl alabilir ve bu süre zarfında yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyetleri daha da düşmüş olacaktır. Bu durum, nükleer enerjinin düşen maliyetlerle rekabet edememesi riskini arttırıyor.
Nükleer Enerji: Sürekli Artan Maliyetler ve Rekabet Baskısı
Nükleer Enerji ve yenilenebilir enerji arasındaki ilişki karmaşık ve genellikle yanıltıcıdır. Schneider’in ifade ettiği gibi, bu iki enerji kaynağı birbiriyle rekabet halinde olup, birbirini tamamlamak yerine birbirine aykırıdır. Bir örnekle, Finlandiya’daki Olkiluoto-3 nükleer reaktör, enerji fiyatlarının düşmesi nedeniyle hizmete almakta zorlandı ve bu santral, yenilenebilir enerji kaynaklarının esnekliğini yakalayamadı.
Yenilenebilir enerji teknolojileri, özellikle rüzgar ve güneş enerjisi, ağın baz yükünün büyük bir kısmını üretebiliyor ve aynı zamanda nükleerin kârlılığını azaltıyor. Nükleer Enerji daha düşük maliyetli yenilenebilir enerji kaynaklarıyla karşılaştığında, bu sürtüşme daha da belirgin hale geliyor.
Enerji sektöründe yaşanan bu gelişmeler, nükleer enerjinin gelecekte marjinalize olacağını ve enerji güvenliği konusunda yenilenebilir enerjinin daha ön plana çıkacağını gösteriyor. Özellikle, 2022 sonunda güneş enerjisi toplam kurulu gücünün 1.047 GW’a ulaşması ve yılda 1.309 TW/saat enerji üretimi bekleniyor.
Nükleer Enerjinin payı, genel enerji üretiminde yıldan yıla azalıyor. Global elektrik üretiminde nükleer enerjinin payı %9’a düştü, bu Fukushima nükleer kazasından bu yana görülen en büyük düşüştü.
Nükleer enerji alanındaki projeler genellikle uzun inşaat ve lisans sürelerine sahip olup, bu süreler projelerin maliyetini arttırabiliyor. Örneğin, Çin 2012 ile 2021 yılları arasında 39 yeni nükleer tesis inşa etti ancak bu tesislerin maliyetleri ve tamamlanma süreleri beklenenden fazla oldu.
Sonuç olarak, Nükleer Enerjinin karbondan arındırılmış bir dünyada tercih edilen enerji kaynağı olma rolü, sürekli artan maliyet ve teknik baskılarla karşı karşıyadır. Yeni nükleer tesislerin finansmanının yanı sıra mevcut tesislerin ekonomisi de bu baskıyı hissetmektedir.
