DEHB’nin teşhis kriterlerine bakıldığında dürtüsellik, dikkatsizlik ve çok hareketlilik olduğunun görüldüğünü kaydeden uzmanlar, bu belirtilerin her yaşta farklı sıkıntılara yol açabildiğini söylüyor. Dikkat ve odaklanmada sorun yaşayan bir çocuğun kapasitesinin altında bir okulda okumasından, dürtüsellik ve çok hareketlilik nedeni ile bir işte bir türlü dikiş tutturamayan yetişkinlere kadar pek çok badirenin yaşandığını lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Tedavi görmeyen DEHB’li bireylerin şahıslar ortası münasebetleri de sabırsızlık, dürtüsellik ya da dikkatsizlik nedeni ile pek sağlıklı değildir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) hayat konforunu ve münasebetleri nasıl etkilediğini kıymetlendirdi.
“Erişkin devir tanısı ve tedavisi ihmal edilen bir bozukluk”
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluğu olmasının yanı sıra psikiyatride ve hatta tıpta en fazla araştırılmış olan bozukluklardan olduğunu tabir eden Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Her ne kadar DEHB çok sık görülen bir bozukluk olsa da bilhassa erişkin devir tanısı ve tedavisi bir o kadar da ihmal edilen bir bozukluktur. Tedavi edilmeyen olgularda son derece önemli toplumsal, ruhsal, psikiyatrik, kanunî ve akademik sıkıntılara yol açmaktadır.” dedi.
“Semptomlarının kimilerinin 12 yaşından evvel başlamış olması kaidesi var”
DEHB teşhisinin genelde okul çağındaki çocuklara çocuk ve ergen psikiyatri uzmanları tarafından ebeveynlerden ve öğretmenlerden alınan bilgiyle çocuğun okuldaki ve konuttaki performansının ve davranışlarının kıymetlendirilmesi sonucu konduğunu anlatan Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Semptomların başlangıcı erken yaşlardadır ve teşhis konabilmesi için semptomlarının kimilerinin 12 yaşından evvel başlamış olması kuralı aranır.” diye konuştu.
“DEHB tedavisi uzun soluklu bir süreç, aileler sabırlı olmalı”
Çocuğuna DEHB teşhisi konan ebeveynler için tavsiyeler veren Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Bu teşhis ne kadar erken fark edilir ve ne kadar erken müdahale edilirse, çocuk gelişimi o kadar sağlıklı olur. Kimi durumlarda davranışçı müdahalelere ek olarak ilaç tedavisi gerekebilir. Bu hususta tedavi grubu ile olabildiğince iş birliği içinde olmaları önerilir. DEHB tedavisi uzun soluklu bir süreç olduğu için sabırlı olmalı, maddi ve toplumsal kaynakları buna nazaran kullanmalılar. Tek seferde büsbütün tedavi edecek mucize bir formül yoktur. Hakikat kaynaklardan hakikat tedavi yaklaşımlarına başvurmaları önerilir. Tedavinin başarısı hastanın, ailenin ve tedavi takımının iş birliğine bağlıdır. İş birliğine değer vermeleri önerilir.” diye anlattı.
“Genetik faktörler temel bir rol alıyor”
Doç. Dr. Serdar Nurmedov, DEHB’nin oluşumunda genetik faktörlerin temel bir rol aldığını da vurguladı.
“Belirtiler her yaşta farklı problemlere yol açabiliyor”
DEHB’nin bireyin hayat konforunu olumsuz tarafta etkilediğini kaydeden Doç. Dr. Serdar Nurmedov, şöyle devam etti:
“DEHB’nin teşhis kriterlerine bakıldığında dürtüsellik, dikkatsizlik ve çok hareketlilik olduğunu görürüz. Bu belirtiler her yaşta farklı sıkıntılara yol açabiliyor. Dikkat ve odaklanmada sorun yaşayan bir çocuğun akademik performansının olumsuz istikamette etkilenmesi sonucu kendi kapasitesinin altında bir okulda okumasından, dürtüsellik ve çok hareketlilik nedeni ile bir işte bir türlü dikiş tutturamayan, durmadan iş değiştiren yetişkinlere kadar çeşitli örnekler verilebilir.
Kişiler ortası münasebetleri de sabırsızlık, dürtüsellik ya da dikkatsizlik nedeni ile pek sağlıklı değildir tedavi görmeyen DEHB’li bireylerin. Tanışmak kolay, münasebetleri devam ettirmek zordur mesela. Rutin bağlardan çabuk sıkılabildikleri için evliliklerinde ya da yakın ilgilerinde kimi vakit sorun yaşarlar.”
Tedavi usulleri neler
Doç. Dr. Serdar Nurmedov, DEHB tedavisinin ilaç, davranışçı yaklaşımlar, terapiler, diyet düzenlemeleri, Nörofeedback üzere alternatif tedavi prosedürleri olduğunu söyledi.
Sosyal medyada aldatıcı bilgiler dolaşıyor
Sosyal medyada aldatıcı bilgiler içeren görüntülere da işaret eden Doç. Dr. Serdar Nurmedov, bireylere şu ihtarlarda bulundu:
“Bu cins içerikler aldatıcı ve kusurlu bilgiler içeriyor. Örneğin; ‘Çay bardağınızı masada bırakıyorsanız DEHB’iniz olabilir’ üzere tabirler gerçekçi değildir. Çay bardağını bir yerde unutmak, ekseriyetle unutkanlık yahut dalgınlığın bir belirtisi olabilir. Lakin, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) üzere önemli bir durumu tek bir belirtiyle ilişkilendirmek hakikat değildir.
“Dalgınlık yahut unutkanlık, psikiyatrik bozukluklarda sıkça görülen genel bir problemdir”
Dalgınlık yahut unutkanlık, psikiyatrik bozukluklarda sıkça görülen genel bir sorundur. Bu durum, depresyon, tasa bozukluğu, psikotik bozukluk, his durum bozukluğu ve panik bozukluk üzere çeşitli durumlarla ilişkilendirilebilir. Hasebiyle, yalnızca dalgınlık üzerinden bir teşhis koymak bilimsel ve etik açıdan yanlış bir yaklaşımdır.
Bu çeşit görüntülerdeki sözler, gerçeklikten uzak ve genelleme eğilimindedir. Bir şeyin gerçek olduğunu tez etmeden evvel bilimsel delillere dayanmalı ve uzman görüşlerini dikkate almalıyız. Ayrıyeten, bu cins içeriklerin gibisi, hava durumu iddiasına benzeyen yanlış bir öngörüye benzetilebilir. Hava bulutlu diye mutlaka kar yağacak denilmesi üzere, bu çeşit argümanlar da gerçeklere dayanmamaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
