Yapay zeka tarafından üretilen yanlış bilginin sebep olduğu dezenformasyon, dünya çapında yaklaşık 3 milyar insanın sandık başına gideceği seçimler yılı 2024’ün en değerli global riskleri ortasında gösterildi. Yeni bir araştırma, her beş bireyden üçünün yapay zeka tarafından üretilen yanlış bilgilerden telaş duyduğunu ortaya koydu.
2024’ün dünya çapında yaklaşık 3 milyar seçmenin sandık başına gideceği bir yıl olması, dezenformasyon ve yanlış bilgi sıkıntısını yine kritik hale getirdi. Dünya Ekonomik Forumu 2024 Global Riskler Raporu önümüzdeki iki yıl için dezenformasyon meselesini global riskler ortasında birinci sıraya koydu. Üretken yapay zekanın aldatıcı içerik oluşturma yetkinliği ve deepfake üzere yapay zeka takviyeli dezenformasyon teknikleri ise bu sorunu derinleştiriyor. Türkiye’nin de mart ayındaki lokal seçimlere hazırlandığı bu devirde, yapay zeka dayanaklı uygulamalar ve bilgi operasyonları konusunda farkındalık oluşturmak ve seçmenleri bilgilendirmek için Yapay Gündem ismi verilen bir platform oluşturuldu. Yapay Gündem, doğrulama platformu Teyit’in Eş Kurucusu Gülin Çavuş ve Uppsala Üniversitesi araştırma mühendisi Mert Can Yılmaz tarafından kuruldu.
Beş şahıstan üçü yapay zekanın ürettiği yanlış bilgiden telaş duyuyor
ABD ve Birleşik Krallık’ta 10 bin şahısla yürütülen bir araştırma, her beş bireyden üçünün yapay zeka tarafından üretilen yanlış bilgiden telaş duyduğunu ortaya koydu. Geçtiğimiz haftalarda, Kasım 2024’teki başkanlık seçimine hazırlanan ABD’de, yapay zeka tarafından üretilen geçersiz bir ileti, New Hampshire’daki Demokrat seçmenleri ABD Lideri Joe Biden’ın sesiyle “oy vermemeye” çağırmıştı. Benzeri yapay zeka tekniklerinin tehlikelerini hatırlatan Yapay Gündem Kurucusu ve Genel Yayın Direktörü Gülin Çavuş, “İnsanlık 21. yüzyılın birinci çeyreğinin sonlarına gerçek ilerlerken yapay zeka teknolojilerinin kazandığı muazzam bir ivmeye tanıklık ediyoruz. Önümüzdeki yüzyılda insanlığın içine düşeceği dramatik bir değişim ve dönüşüm sürecine odaklanmak durumundayız. Bir yandan yapay zeka üzere teknolojik yeniliklerin getirdiği heyecan, öbür yandan bu yeniliklerin bizi bir distopyaya hapsetme ihtimali var. Hayatın her alanını radikal bir dönüşüm sürecine sokma gücüne sahip teknolojiler artık herkesin parmaklarının ucunda. Bu sürecin insanlığı hangi noktaya taşıyabileceğine dair mevzuları tartışmak istiyoruz” dedi.
Mart 2024 lokal seçimlerine özel bülteniyle yayına başlayacak
Okurlarına podcast yayınları ve e-posta bültenleri aracılığıyla seslenecek Yapay Gündem’in birinci odağının Mart 2024’te gerçekleştirilecek mahallî seçimler olduğunu belirten Mert Can Yılmaz, “İki haftada bir yayımlanacak e-posta bülteninde, yapay zeka dayanaklı dezenformasyonun seçimler üzerindeki potansiyel tesirini tahlil edeceğiz ve seçmenlerin şuurlu kararlar vermesine yardımcı olacak bilgiler sunacağız. Yapay zeka teknolojilerinin toplumsal yansımalarına ait özel olarak tasarlanmış e-posta bültenimizde, ulusal ve memleketler arası alanda yapay zeka, medya ve demokrasi üzerine uzman akademisyenlerin, gazetecilerin ve hukukçuların görüşlerine de yer vereceğiz. Bültenler aracılığıyla yapay zeka teknolojilerinin seçim süreçlerine ve genel manada demokrasiye yönelik potansiyel olumlu ve olumsuz tesirlerine ait tahliller ve Türkçe eğitsel malzemeler sunacağız” sözlerini kullandı.
Yapay zekanın etik kullanımına da odaklanacak
Teyitçilik ve medya okuryazarlığı hususlarında sık sık konuşmacı olan ve eğitimler veren, Milletlerarası Basın Enstitüsü (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi Üyesi ve Avrupa Doğruluk Denetimi Standartları Ağı’nın İdare Heyeti Üyesi Gülin Çavuş, değerlendirmelerini şu sözlerle sonlandırdı:
“Otoritelerin ve kamuoyunun gelişen teknolojilerin kullanım çerçevelerini belirleme suratları, çoğunlukla bu teknolojilerin gelişme suratlarının gerisinde kalıyor. Üretken yapay zekanın potansiyeli ve deepfake üzere yapay zeka takviyeli dezenformasyon teknikleri, demokrasiler üzerinde olumsuz tesirlere de sebep olabilir. YapayGundem.com adresinde yayın hayatına başlayacak platformumuz, yapay zeka uygulamalarının etik kullanımı hakkında farkındalık yaratma ve bu mevzuda Türkçe kaynak eksikliğini giderme vazifesini de üstlenecek. Yapay zekanın risk ve fırsatlarının yanı sıra bilgi operasyonu kavramını okurlarımıza ve dinleyicilerimize aktararak, eleştirel medya okuryazarlığını destekleme emeliyle çalışacağız.
