Türkiye’nin beşerli birinci uzay bilim misyonu kapsamında uzaya giden Alper Gezeravcı’nın gerçekleştirdiği 13 deneyden biri olan ‘EXTREMOPHYTE’ deneyine ilişkin gereçler, Milletlerarası Uzay İstasyonundan Ege Üniversitesine ulaştırıldı. Tuz Gölü’nde yetişen Schrenkiella parvula isimli halofit bitkinin uzay ortamına karşı verdiği fizyolojik ve moleküler yansıların araştırıldığı deney kapsamında üniversiteye ulaşan malzemeler, Egeli bilim insanları tarafından incelenecek. Deney sonucu oluşturulacak rapor, gelecekte uzay tarımı yapılması konusuna da ışık tutacak.
Bu kıymetli deneye mesken sahipliği yapmanın heyecanını yaşadıklarını belirten Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Türkiye’nin ‘Milli Uzay Programı’ kapsamında birinci kere bir astronotumuz uzaya gönderildi. Astronotumuz Alper Gezaravcı 21 gün boyunca uzayda kaldı ve orada TÜBİTAK onaylı 13 farklı deney gerçekleştirdi. Yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday’ın yaptığı, Doç. Dr. Barış Uzilday ve Prof. Dr. İsmail Türkan’ın da araştırma takımında yer aldığı ‘Ekstrem Halofit olan Schrenkiella parvula’nın Tuz Gerilimine Verdiği Karşılıkların Uzay Ortamında Araştırılması- EXTREMOPHYTE’ deneyi, Gezeravcı’nın uzaydaki birinci deneyi oldu. Uzayda tarımın yapılabileceğine dair birinci deney oldu. Tüm dünyanın gözü üniversitemizde gerçekleştirilen bu deneylerin sonucunda olacak. Yerkürenin ziraî alanları hudutlu. İnsan nüfusu artıyor. Global ısınma çok fazla. Etraf kirliliği tüm dünyanın gündeminde. Münasebetiyle yeni keşiflere gereksinim var. Bu keşiflerin ortasında Mars ve Ay da yer alıyor. Bunlar gelecekte tüm insanlığın gündeminde olacak. Ege Üniversitesi Biyoloji Kısmına gelen uzayda denenmiş malzemeler öğretim üyelerimiz tarafından takip edilecek. Uzayda tarımın başlangıcı ismine da kıymet taşıyan deney sonuçları, üniversitemizce kamuoyuyla paylaşılacak. Birincilerin üniversitesi olan Üniversitemiz bir prensip daha imza atmanın bahtiyarlığı yaşıyor. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Ulusal Uzay Programı ile bilimin ışığında ‘Türkiye Yüzyıl’ını Türk bilim yüzyılı yapmak için daha çok çalışacağız” dedi.
“Uzayda tarımı başlattık”
Proje Yürütücüsü Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday, “Alper Gezeravcı, uzay istasyonuna birinci gittiği gün deneyimizi kurmuştu. 10 günlük bir büyümenin sonrasında Türkiye’den giden tohumlar, birinci sefer memleketler arası uzay istasyonunda yetiştirilmiş oldu. Böylece Türkiye’ de birinci uzay tarımını da başlatmış olduk. Yetişen öneklerimiz, Astronotumuz Alper Gezeravcı tarafından hasat edildikten sonra bir fiksatif solüsyonun içine yerleştirildi. O solüsyon içerisinde yer çekimsiz ortam şartlarını büsbütün sabitledik. Daha sonra Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda eksi 80 derecede depolandı ve geldiği kapsülde yeniden birebir şartlarda Dünya’ya getirildi. En sonunda da Axiom-Space araçlığı ile bizlere kargo yoluyla ulaştırıldı. Alper Gezeravcı’ya deneyimizin tamamlanma sürecinde gösterdiği emek için teşekkür ediyoruz” dedi.
“Tarihi bir ana tanıklık ediyoruz”
Tarihi bir ana tanıklık ettiklerini belirten Doç. Dr. Barış Uzilday, “Tarihi bir ana tanıklık ettiğimiz için çok heyecanlıyız. Ülkemizin uzayda yetiştirdiği birinci bitkinin örnekleri kuru buz içerisinde bize ulaştı. Araştırmamızın pek çok farklı istikameti var. Birinci olarak halofit bir bitkinin kullanılması kıymetli. Bu bitki birebir vakitte ağır metal ve düşük sıcaklık dereceleri üzere farklı gerilimlere tolerans gösteriyor. Bitkimiz, ileride Ay yahut Mars’ta tarım yapılmasına ve oradaki toprağın ıslah edilmesine öncülük edecek. Bundan sonraki evrede bitkimizin öncelikle RNA’larını izole edeceğiz. Yerçekimsiz ortamda ve tuz şartında hangi genlerin ortaya çıktığını inceleyeceğiz. Zira bu şartlara bitkilerin adapte olmaları için farklı düzenekler var. Bu düzeneklerden hangilerinin etkinleştiğini anlayabilirsek, ileride bunu tarım bitkilerine aktarma olasılığımız da olacak. Böylece uzayda daha ileriki vakitte kurulacak kolonilerde tarım yapmamızı kolaylaştıracak, ortama daha uygun ahenk sağlamış bitkilileri yetiştirmemize imkan sağlayacak” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
