Yapay zeka ve deepfake üzere teknolojilerin potansiyeli, yanlış bilgi konusundaki kaygıları artırırken; 50 ülkede 2 milyarı aşkın seçmenin sandık başına gitmesi beklenen 2024’te eleştirel dijital okuryazarlık ve teyitçilik kavramlarının ehemmiyeti arttı. Doğrulama platformu, sertifikalı eğitim programıyla dijital okuryazarlığı artırmayı ve bağımsız teyitçiler yetiştirmeyi hedefliyor.
Yılın sonu yaklaşırken, 2024’ün seçimler devri olacağı, manşetlerde yerini almaya başladı. 2024 boyunca dünyanın dört bir yanında, 50 ülkede gerçekleştirilecek seçimlerle 2 milyardan fazla kişinin sandık başına gitmesi beklenirken, deepfake ve yapay zeka teknolojilerinin gücüyle yükselen yanlış bilgi riskleri de kaygı kaynağı oldu. 2016’dan bu yana faaliyet gösteren bağımsız doğrulama kuruluşu Teyit.org, bireylerin bilgi karmaşası içinde doğruları ayırt edebilmesi için Pürmerak Kulübü isminde bir çevrimiçi eğitim programı tasarladı.
Konuyla ilgili değerlendirmelerini paylaşan Teyit Topluluk Sorumlusu Beyza Çalıkoğlu, “İnternetin bilgiye erişimin esas kaynaklarından biri oluşu, yanlış bilginin yayılma suratını da artırıyor. Teyit.org olarak geliştirdiğimiz sertifikalı Pürmerak Kulübü eğitim programıyla emelimiz, bireylerin dijital okuryazarlığını artırmak ve eleştirel düşünme pratiklerini geliştirmek” dedi.
Deepfake ve yapay zeka teknolojileri, yanlış bilgi riskini artırıyor
2023’ün moda sözcüğü ve en tanınan teknolojisi olan yapay zeka, pek çok süreci kolaylaştırsa da, deepfake üzere uygulamalar sebebiyle riskleri de artırdı. Birtakım araştırmalara nazaran, 5 bireyden ikisi, yapay zeka takviyesiyle üretilen ve gerçeğine çok yakın olan uydurma görüntüleri ayırt edemediğini söylerken, bu durum bilhassa seçim üzere kritik periyotlarda yanlış bilgi yayılımı risklerindeki artışı da beraberinde getirdi.
Eleştirel dijital okuryazarlığın her geçen gün daha kritik hale geldiğini vurgulayan Beyza Çalıkoğlu, “Teyit, Türkiye ve dünya tarihinde dönüm noktası olarak anılabilecek seçim, sarsıntı, afet, siyasi olaylar ve pandemi üzere kriz periyotlarında internetteki yanlış bilginin önüne geçmek için çalışıyor. Bu sorumlulukla, Türkiye’de daha evvel denenmemiş bir şeyi yaparak topluluk odaklı yaklaşım sunan bir eğitim programı olan Pürmerak Kulübü’nü tasarladık. Teyitçi adayları, çevrimiçi eğitimlerle hem uzman teyitçilerin marifet ve tecrübelerinden yararlanabiliyor, hem de eleştirel dijital okuryazarlığını geliştirme fırsatı buluyor. Pürmerak Kulübü, iştirakçilerin gereksinim duyacakları araçları, eleştirel bakışı ve topluluğu birlikte sunuyor” diye konuştu.
Eğitimi tamamlayanlar sertifikaya hak kazanıyor
Pürmerak Kulübü’nün teyitçilik araç ve formüllerini, doğrulama metotlarını, yanlış bilgiyi ayırt etme bakış açılarını kişisel internet kullanıcılarının erişimine açtığını vurgulayan Beyza Çalıkoğlu, “Bugüne dek kuşkulu bilgilerin iletilmesi, bulguların toplanması üzere başlıklarda topluluğumuzla hareket ediyorduk. Bu yaklaşımı bir adım ileri taşıdık ve topluluğu araştırma süreçlerinin içine de dahil ettik. Çünkü bilgi ekosistemindeki meseleler, tek bir paydaşın çaba edemeyeceği kadar kapsamlı ve çok boyutlu.
2023 yazında yayına aldığımız Pürmerak Kulübü, 2024 üzere seçimlerle gündeme gelen kritik bir yılda, ekosisteme eleştirel bakış açısına sahip yeni bağımsız teyitçiler kazandıracak. İrtibat profesyonelleri, gazeteciler, öğrenciler, siyasetçiler, araştırmacılar başta olmak üzere, merak hissini taşıyan herkese hitap eden ve istenen gün ve saatte erişilebilen esnek eğitimlerin sonunda iştirakçiler, Bilgi Üniversitesi İrtibat Fakültesi’nden onaylı sertifikaya da sahip oluyor. Ayrıyeten, teyitçilerden oluşan topluluğa Pürmerak Kulübü Discord kanalı aracılığıyla da katılınabiliyor” tabirlerini kullandı.
“İşverenler de çalışanlarını güçlendirebilir”
Yanlış bilginin süratli yayılmasının internet kullanan herkesin sorunu ve sorumluluğu olduğuna dikkat çeken Teyit Topluluk Sorumlusu Beyza Çalıkoğlu, değerlendirmelerini şu sözlerle sonlandırdı:
“Yanlış bilgiye yönelik çabanın modülü olmak isteyen herkes, Pürmerak Kulübü’ne katılarak eleştirel dijital okuryazarlıklarını geliştirme, teyitçilik araçlarını öğrenme ve bağımsız teyitçilik yapabilme imkanı buluyor. Teyit.org takımıyla birlikte çalışma fırsatı da sunan bu eğitim programı, çalışanlarını dijital okuryazarlık manasında güçlendirmek isteyen şirketler için de uygun bir yer sağlıyor. Her kriz anında internet kullanıcılarının yanlış bilgiye karşı bağışıklığını güçlendirme amacıyla, açıklayıcı araştırma ve rehberler üreten Teyit, Pürmerak Kulübü ile uğraş usullerini daha çok bireye ulaştırmayı, gayret gücünü büyütmeyi hedefliyor.
