Cinsiyet eşitliğine dair farkındalık her geçen gün artarken, bu tarafta yapılan çalışmalar, toplumun bakış açısına ışık tutuyor. TEDÜ, XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ve TurkishWIN işbirliğiyle gerçekleştirdiği 2024 Bayan ve İstihdam Araştırması’nı yayımladı. Buna nazaran, Z jenerasyonunun cinsiyet eşitsizliğine daha yansılı olduğu izlenirken, hem bayanların hem de erkeklerin sahip olduğu haklar konusunda gereğince bilgi sahibi olmadığı kaydediliyor.
Dünya genelinde cinsiyet eşitliğine dair farkındalık her geçen gün artarken, bu kapsamda ülkemizde yapılan araştırmalar da toplum tarafından benimsenen fikir ve gelişmelere ışık tutuyor. Son olarak, Ted Üniversitesi (TEDÜ), XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ve TurkishWIN işbirliğiyle gerçekleştirdiği 2024 Bayan ve İstihdam Araştırması’nı yayımladı. 14 – 26 Ocak 2024 tarihlerinde yapılan araştırmada, cinsiyet temelli genel mitler, kıymetler, düzgünleştirici siyasetler, bayan istihdamına bakış ve babalık müsaadesi başlıkları ele alındı.
TEDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kezban Çelik, yaptıkları çalışmaya dair şu açıklamada bulundu: “Cinsiyet eşitliğine dair farkındalık her geçen gün artarken, toplumun bu bahisteki bakış açısı da değişiyor. Lakin hem erkekler hem de bayanlar, sahip oldukları hakların şuuruna varmazken, toplumdaki kimi genelgeçer yanılgılar da devam ediyor. Araştırmamızda tüm bu mevzuları mercek altına aldık. İştirakçilerin %55,8’ini 45 yaş altı, kalanını ise 45 yaşın üstündeki bireyler oluşturuyor.”
Toplumun %61,2’si çocuğa en güzel annesinin bakacağını düşünüyor
TEDÜ’nün XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ve TurkishWIN’in işbirliğiyle yapılan araştırmadan hareketle, toplumun yarısından fazlasının bayanların eğitim ve istihdamına yönelik algılarının olumlu olduğu izleniyor. Kelam konusu çocuk bakımı olduğunda bu durum farklılaşıyor ve iştirakçilerin %61,2’si çocuğa en düzgün annesinin bakacağını düşünüyor. Bu oran, eğitim düzeyinin artmasıyla azalıyor. Araştırmaya nazaran, toplumdaki her beş şahıstan biri, annenin çalışması durumunda çocuğun anne sevgisinden yoksun kalacağını düşünürken, bakıcıyla büyüyen çocukların mutsuz olacağına inananların oranı %20 olarak ölçülüyor. Çalışan annenin çocuğuna yeterli bakamayacağına inananların oranı ise %15 halinde kaydediliyor.
Beş bireyden ikisi bayanların evlendikten sonra çalışmamasına karşı çıkıyor
2024 Bayan ve İstihdam Araştırması’ndaki “Yaygın Değerler” mevzu başlığı altındaki bilgiler doğrultusunda, 18-24 yaş aralığındaki gençlerin cinsiyet eşitsizliğine karşı öteki yaşlara kıyasla en yansılı küme olduğu görülüyor. Öte yandan, “Kadınlar, eğitim hayatını tamamladıktan sonra çalışmamalıdır” argümanı, tıpkı başlıkta %9,6 ile en az desteklenen görüş olurken; “üniversite eğitimi, kız çocuktan çok erkek çocuk için önemlidir” tabirine katılmayanların oranı da öbür tüm sorulara katılmayanlara nazaran daha yüksek olduğu ölçülüyor. Her beş şahıstan ikisi de bayanların evlendikten sonra çalışmamasına karşı çıkıyor. İştirakçilerin yalnızca %16,7’si erkeklerin girişimcilik konusunda bayanlardan daha yeterli olduğunu bildiriyor. Bu oran siyasi başkan olma konusunda %15,3’e kadar düşüyor.
Katılımcıların sadece %33,8’i erkeklerin konutu geçindirmesini bekliyor
İstatistikler, Z kuşağının yaygın kıymetlerdeki toplumsal cinsiyet rolleri hakkındaki görüşlerinin başkalarına kıyasla farklılık gösterdiğini ortaya koyarken, böylesi bir ayrışma, cinsiyet bazında istihdam ve konut içi iktisat konularında da izleniyor. İştirakçilerin sırf %33,8’i erkeklerin ailelerinin ekonomik muhtaçlıklarını gidermek zorunda olmasını destekliyor. Bunun karşı argümanı olarak nitelendirilebilecek “kadın çalışarak ailesinin ekonomik gereksinimini karşılamak zorundadır” sözüne toplam iştirak oranı ise %14,7 formunda kaydediliyor. “Ülkede beşerler iş bulamıyorsa, çalışmak bayanlardan çok erkeklerin hakkıdır” sorusunda ise bayanlar bunu manalı derecede reddederken, erkekler bu söze daha çok katılıyor.
TEDÜ’nün öncülük ettiği araştırmaya nazaran iştirakçilerin yaklaşık yarısı, bayan ve erkeklere yönelik patron tarafından talep edilen kolaylaştırıcı siyasetlerde birinci sırada esnek ve kısa çalışma saatlerinin geldiğini söylüyor. Bunu sırasıyla daha fazla müsaade günü, daha esnek müsaade imkanı (%9,6) ve konuttan çalışma imkanı (%6,3) takip ediyor. İştirakçiler, erkeklerin aile yükümlülüklerini yerine getirmek için patrondan en çok esnek ve kısa çalışma saatleri talep ettiğini bildiriyor. Bunu, daha fazla ve daha esnek müsaade imkanı (%19,1), daha yüksek maaş (%17,1) izliyor. Lakin, insanların %69’unun babalık müsaadesinden haberdar olmadığı saptanıyor.
